To nie tylko mało znane, ale i jedne z najstarszych krakowskich zbiorów. Są tu prace najsłynniejszych polskich artystów związanych z Krakowem, od Matejki przez Wyspiańskiego, Mehoffera po Wajdę, Wróblewskiego, Maciejowskiego i Bujnowskiego. Prawdziwe niespodzianki mogą kryć się w grupie wciąż niezbadanych obiektów zakupionych na początku XIX stulecia. Niewykluczone, że XVI-wieczna scena myśliwska wyszła spod pędzla samego Tycjana. Ostatecznych identyfikacji wymagają także inne obrazy i grafiki, najczęściej ze szkoły włoskiej.
Najstarsza działająca bez przerwy wyższa uczelnia artystyczna w Polsce powstała w 1818 r. jako Szkoła Rysunku i Malarstwa przy Oddziale Literatury UJ. Po usamodzielnieniu się w roku 1873 przyjęła miano Szkoły Sztuk Pięknych. Jej dyrektorem i reformatorem został wtedy Matejko. Nazwa ASP funkcjonuje od roku 1979.
Koncepcja tworzenia uczelnianej galerii przewijała się od początku XIX w. Formalnie Muzeum ASP powołano w 2002 r. Obecnie jest na etapie organizacji, zajmuje kilka pomieszczeń w głównym gmachu szkoły.
– To bardzo szczególna kolekcja – opowiada kustosz muzeum Małgorzata Sokołowska. – Łączy się z dziejami edukacji artystycznej, wskazuje na zmieniające się priorytety, różnorodność metod. Niejako przy okazji zawiera także arcydzieła.
W XIX wieku podstawową metodą nauczania było kopiowanie gipsowych modeli. Pierwsza ich grupa, czyli tzw. antyki, zakupiona została przez współzałożyciela akademii Józefa Peszkę już w pierwszych latach działania szkoły. Gipsowe rzeźby, nierzadko bardzo piękne, sprowadzano z Warszawy, Wiednia, nawet Rzymu. Gromadzono także pomoce naukowe – wzory sztychowe, ornamenty gipsowe, lalki ze strojami.
