Kraków jest siódmym miastem na świecie, które uzyskało ten elitarny tytuł - obok Edynburga, Melbourne, Iowa City, Dublina, Reykjaviku i Norwich. Jest zarazem w tym gronie drugim (obok Reykjavíku) miastem nieanglojęzycznym. Poparcie dla starań Krakowa wyraziło ponad 150 pisarzy z całego świata, wśród nich m.in. Herta M?ller, Orhan Pamuk, Mario Vargas Llosa i Eduardo Mendoza, Amos Oz i Zadie Smith.
Miasto starało się o zaszczytny tytuł od 2010 roku. Miało mocne atuty. Tu obywają się główne spotkania poetów i pisarzy z całego świata na Festiwalu Literackim im. Czesława Miłosza i Międzynarodowym Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada.
Działa Instytut Książki, promujący literaturę polską w świecie (m.in. przyznaje nagrodę Transatlantyk i wspiera programy literackie). A także wiele innych instytucji, stowarzyszeń i bibliotek literackich (Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Czartoryskich, Biblioteka Naukowa PAU i PAN).W Krakowie odbywają się kolegia tłumaczy, zjazdy humanistów i poetów. Fundowane są stypendia pobytowe (przy wsparciu Willi Decjusza) i przyznawane literackie nagrody (najnowsza Nagroda im. Wisławy Szymborskiej ustanowiona została na mocy testamentu poetki).
Od 2011 r. Kraków należy do Międzynarodowej Sieci Miast Pisarzy Uchodźców (ICORN), pomagającej literatom, którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnym kraju.
U stóp Wawelu działa wiele renomowanych wydawnictw, jak Wydawnictwo Literackie, Znak, a5, Czarne, Ha!art, Otwarte, Karakter .
