Romans z grafiką

Muzeum Narodowe w Krakowie zaprasza na „Romans z grafiką. Od Albersa do Vostella". Prace pochodzą z belgijskiej kolekcji w La Louviére, a ozdabiają je wielkie nazwiska – Joseph Beuys, Georg Baselitz, Arman, Sol LeWitt, Jean Dubuffet, Roy Lichtenstein.

Idea wystawy narodziła się z „przekonania o wszechstronności i atrakcyjności grafiki jako medium sztuki z towarzyszącym jej bogactwem technik i odmian" – pisze w katalogu kuratorka Marta Anna Raczek-Karcz.

Na osobnych ekranach

Tytułowy romans podkreśla zaś siłę graficznych fascynacji. Wprawdzie prezentowani artyści często lepiej znani są jako malarze, rzeźbiarze czy twórcy instalacji, ale ich dłuższe lub krótsze „romanse z grafiką" były też namiętne i przyniosły znakomite rezultaty.

Aranżacja wystawy Tomasza Wójcika podkreśla, że każdy twórca to osobna indywidualność, bo prace każdego oglądamy jakby na osobnym „ekranie" w różnych gradacjach szarości.

Grafitowe tonacje skłaniają do skupienia, ale nie oznaczają monotonii, bo wiele dzieł odbija się od tła mocnym kolorem, jak w barwnej serigrafii „Studium do Homage to the Square" Josefa Albersa. Grafikę tę tworzą nakładające się kwadraty budzące skojarzenie z „Czarnym kwadratem" Malewicza.

W przeciwieństwie jednak do słynnego prototypu są kolorowe. Albers wywodzący się z Bauhausu, a od lat 30. do końca życia mieszkający w Stanach, stał się pionierem op-artu i sztuki kinetycznej. Współpracował z Warsztatami Tamarind w Los Angeles, które do dziś są najważniejszym ośrodkiem graficznym w Stanach Zjednoczonych.

Op-artowska serigrafia Victora Vasarely'ego „Erydon", również prekursora op-artu w malarstwie, przypomina niemal kalejdoskopowy ornament z geometrycznych multiplikowanych brył. W tej dwuwymiarowej pracy artysta poprzez grę barw i światła uzyskał trójwymiarowy efekt porównywalny ze współczesnym 3D!

Abstrakcyjna grafika Hiszpana Antonia Tapiesa daje z kolei wyraz spontanicznej ekspresji, naśladując erupcję wulkanu. Wbrew tytułowi „Symetryczna czerń" dominuje w niej czerwień, nieokiełznana materia i niekontrolowany gest. W sztuce Tapiesa ważne są nieustanne eksperymenty. Na obrazach artysta mieszał ziemię i farby; w grafice dążył do uzyskania podobnych wizualnych efektów.

Krewetki dla rewolucji

Niektóre z prac wchodzą z sobą w dialog, bo łączy je wspólny temat. Grafika Claesa Oldenburga „Rozmyślania nad Rewolucją Francuską podczas jedzenia sałatki z krewetkami" powstała w 1989 roku na zamówienie francuskiego Ministerstwa Kultury w dwusetną rocznicę francuskiej rewolucji.

Amerykański rzeźbiarz słynący z prowokacyjnych gigantycznych rzeźb o kształcie spinacza do bielizny, malarskiego pędzla czy lodowego rożka podszedł do rewolucyjnego tematu z właściwym sobie popartowskim humorem. Jego grafika przypominająca rysunek kredkami przedstawia trzy widelce z nabitymi krewetkami. Mogłaby być projektem następnego budzącego polemiki pomnika.

Równolegle Daniel Spoerii, francuski artysta rumuńskiego pochodzenia (który także zwykle nie stroni od żartów w obrazach komponowanych z talerzy, noszących ślady biesiad z przyjaciółmi), na rocznicę rewolucji spojrzał poważniej, choć krytycznie, zgodnie z tytułem „Dwustulecie rewolucji markiza de Sade".