Paryż: Wielka wystawa dzieł Augusta Rodina

Korespondencja z Paryża

Był słabym uczniem. Silna krótkowzroczność powodowała, że miał poważne problemy z ortografią, ale uwielbiał zapełniać szkolne zeszyty rysunkami. Rodzice zapisali go więc w wieku 14 lat do szkoły rysunku i matematyki, tzw. Małej Szkoły w Paryżu. Tu okazało się, że wyjątkowo zręcznie lepi w glinie, która – obok gipsu – stanie się jego podstawowym materiałem do końca życia.

Po opuszczeniu szkoły Rodin bezowocnie starał się o przyjęcie do paryskiej Ecole des Beaux-Arts. O ile jego rysunki znalazły uznanie, o tyle jego sposób rzeźbienia kolidował z obowiązującym kanonem wymagań akademickich. Z konieczności zaczął pracować jako rzemieślnik wykonujący podrzędne zlecenia w pracowniach znanych paryskich dekoratorów.

Niedoszły zakonnik

Jako 22-letni młodzieniec, po tragicznej śmierci siostry, wstąpił do zakonu. Niemniej po niecałym roku jego ksiądz przełożony doradził mu powrót do życia artystycznego. Rodin wrócił więc do sztuki, a wkrótce spotkał młodą szwaczkę Rose Beuret, która stała się nie tylko jego modelką, ale przede wszystkim wierną przyjaciółką do końca życia. Przez ponad 50 lat Rose tolerowała liczne eskapady Rodina, by w końcu poślubić go w styczniu 1917 roku i stać się oficjalną małżonką na trzy tygodnie przed śmiercią.

O dziwo – rocznicowa wystawa w paryskim Grand Palais zdaje się prawie zupełnie pomijać wątek erotyczny silnie towarzyszący Rodinowi przez całe życie. Zminimalizowana jest nie tylko obecność Rose Beuret, ale również Camille Claudel, wybitnej rzeźbiarki, która przez prawie 15 lat była powodem silnej zazdrości oficjalnej towarzyszki Rodina.

Kuratorzy dosyć zdawkowo potraktowali również pierwszy ważny w życiu rzeźbiarza epizod, czyli historię „Wieku brązu": figury w brązie wykonanej w tak realistyczny sposób, że krytyka posądziła artystę o wykonanie odlewu bezpośrednio na ciele modela. Historia, która stała się źródłem przejściowego skandalu, zwróciła uwagę na artystę i pomogła mu w uzyskaniu pierwszych intratnych oficjalnych zamówień.

Wszystkie te wątki w przypadku wystawy w Grand Palais pozostają z boku. Widz nie ma szans dowiedzieć się zbyt wielu rzeczy o życiu artysty. Być może organizatorzy wyszli z założenia, że postać twórcy „Bramy piekieł" jest na tyle znana publiczności, że należy się skoncentrować jedynie na prezentacji jego dzieł.

Ekspozycja pokazuje Rodina jako artystę triumfującego, wielkiego rzeźbiarza dominującego na scenie artystycznej i inspirującego innych twórców. Pokaz otwiera grupa „Mieszczan z Calais", wielki prototyp w gipsie, który był matrycą 12 odlewów w brązie znajdujących się na świecie: w USA, Danii, Belgii, Włoszech, Japonii, Korei Południowej i oczywiście we Francji. „Mieszczanom z Calais" towarzyszy gipsowy model „Myśliciela", czyli figura przedstawiająca najprawdopodobniej Dantego, zrealizowana z myślą o gigantycznej realizacji „Bramy piekieł".

Inspiracja dla innych

Organizatorzy dołożyli wszelkich starań, aby unaocznić, jak wielki wpływ miała twórczość Rodina na kolejne pokolenia artystów. Obok gipsowej wersji „Myśliciela" wystawiona jest trzymetrowej wysokości figura autorstwa Georga Baselitza „Volk Ding Zero", niewątpliwie zainspirowana dziełem wielkiego Francuza.

Takich zestawień na wystawie jest dużo więcej. Nie zawsze są szczęśliwie dobrane. Nie jest to kwestia stylu, ale faktu, że w większości przypadków Rodin przygniata ciężarem swego talentu innych artystów. Wychodzi z tego obronną ręką przede wszystkim Camille Claudel, mimo że zaprezentowano jedynie dwie rzeźby jej autorstwa. Bronią się również Giacometti, Markus Lüpertz, Picasso, Bourdelle. Świetnie prezentują się rysunki Klimta oraz Antony'ego Gormleya. Ale zupełnym nieporozumieniem wydają się prace Emin Tracy i Annette Messager.

Szczęśliwie zestawienia te nie zakłócają odbioru dzieł Rodina. Wręcz przeciwnie, zdają się podkreślać, kto jest głównym bohaterem i mistrzem wystawy. Uniknięto natomiast w ten sposób klasycznego pokazu o charakterze czysto muzealnym.