Za oliwę zapłacimy krocie. Winne są zmiany klimatu

Litrowa butelka oliwy z pierwszego tłoczenia kosztuje obecnie około 9 euro (39 zł) w niskobudżetowych supermarketach. 

Na ten wzrost cen złożyła się mniejsza podaż, ale też gwałtowny wzrost kosztów produkcji, paliwa, prądu i nawozów. Dobrze zna ten problem największa spółdzielnia produkująca oliwę na świecie, czyli Nuestra Señora del Pilar, w której setki rolników z Jaén produkują oliwę z oliwek. W sezonie 2022-23 zebrała tylko 24 mln kg oliwek. To jeden z najgorszych wyników w jej historii.

Wzrost kosztów paliwa, energii i nawozów jest dotkliwy, ale ceny oliwy najbardziej wywindował brak deszczu. – Mamy klimat śródziemnomorski, który ma tendencję do występowania okresów suchych, okresów ulewnych deszczy, a następnie okresów przejściowych. Obecny okres suszy trwa jednak bardzo długo – mówi Cristóbal Gallego Martínez, prezes spółdzielni.

Hiszpanie sięgają po olej słonecznikowy

Hiszpania wprowadziła ograniczenie zużycia wody, ale zdaniem Martineza, potrzebne są środki kompensacyjne – jak inwestycje w systemy nawadniające, wspierane przez władze rządowe i lokalne.

Co ciekawe, nie wszędzie ten wzrost cen był tak gwałtowny, więc Hiszpanie mieszkający w pobliżu Portugalii zaczęli przekraczać granicę, aby kupić tam nieco tańszą oliwę. Nawet ceny w Wielkiej Brytanii i Irlandii były w ostatnich miesiącach zauważalnie niższe niż w Hiszpanii, mimo, że kraje te są importerami oliwy. A to z powodu daty zakupów: prawdopodobnie oliwa na półkach została zakontraktowana kilka miesięcy wcześniej, gdy ceny były niższe. W Hiszpanii zaś, gdzie popyt jest bardzo wysoki, zapasy tańszej oliwy szybko się skończyły. Wysokie ceny ograniczyły apetyty, konsumpcja spadła nawet o 10 proc. tylko w ciągu ostatniego roku, a konsumenci sięgają po tańszy olej słonecznikowy.