Rozwód służy do rozwiązania małżeństwa, które zostało zawarte zgodnie z prawem. Natomiast, jeżeli małżeństwo zostało zawarte niezgodnie z przepisami, można wystąpić o jego unieważnienie.
Unieważnienie małżeństwa może nastąpić tylko z powodów, które ściśle określa kodeks rodzinny i opiekuńczy. Przede wszystkim może to nastąpić, jeśli małżonek w dniu ślubu był ubezwłasnowolniony całkowicie. Gdy ubezwłasnowolnienie zostało uchylone, niedopuszczalne jest już domaganie się unieważnienia małżeństwa. Kolejna przyczyna unieważnienia – choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy w dniu ślubu jednego z małżonków. Nie będzie to jednak możliwe, gdy choroba psychiczna małżonka ustanie.
Unieważnienie małżeństwa może nastąpić także z powodu wady w oświadczeniu woli, np. gdy małżonek wyrażając w dniu ślubu chęć zawarcia małżeństwa znajdował się z jakiś powodów w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli. Wreszcie małżeństwo może być unieważnione jeśli w sposób nieprawidłowy zostało udzielone pełnomocnictwo do jego zawarcia. Może to jednak dotyczyć bardzo rzadkich sytuacji, gdy ślub nie jest zawierany osobiście, ale przez pełnomocnika.
Każdy, kto ma w tym interes prawny, może też wystąpić o unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, a więc w przypadku tzw. bigamii. Trzeba również pamiętać, że krewni w linii prostej, rodzeństwo, osoby przysposobione i przysposabiające, a także, co do zasady powinowaci (np. teść i synowa), nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa. Jeżeli to zrobią, to również można je unieważnić.
Sądem właściwym do wniesienia pozwu o unieważnienie małżeństwa jest sąd okręgowy ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Od pozwu takiego należy uiścić opłatę w wysokości 200 zł.
