Niewystarczająco efektywne wykonywanie przez gminy zadania publicznego w zakresie przeciwdziałania bezdomności tj. nieprowadzenie placówek udzielających schronienia lub też niepowierzanie obsługi tego zadania innym podmiotom zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jest głównym przedmiotem wystąpienia generalnego Rzecznika Praw Dziecka do Prezesa Najwyższej Izby Kontroli Krzysztofa Kwiatkowskiego.
Marek Michalak zwrócił się do Prezesa NIK z przedmiotowym zagadnieniem, gdyż do Biura RPD docierają sygnały o skargach rodziców przebywających z dziećmi w schroniskach dla bezdomnych, a dotyczących niedostatecznej jakości świadczonych usług, przede wszystkim w zakresie zaspokojenia potrzeb bytowych. Ze względu na dużą liczbę bezdomnych dzieci (1.892 dzieci wg danych z Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych ze stycznia 2015 r.) Rzecznik podnosi konieczność jak najefektywniejszego wykonywania zadań przez gminy w zakresie udzielania schronienia, zapewnienia posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej gminy powinny prowadzić noclegownie, schroniska, domy dla bezdomnych, a w przypadku gdy nie posiadają takich placówek są zobowiązane powierzyć to zadanie innym podmiotom. Gminy (zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie) zobowiązane są również do kontroli i oceny wykonywania tego zadania. Na gruncie spraw zbadanych przez RPD zaobserwowano nieprawidłowości w tym zakresie.
Konieczne jest również ograniczenie kierowania do rodziców z dziećmi pomocy społecznej w postaci umieszczenia w schronisku, a gdy jest to konieczne, skracanie okresu takiego pobytu do niezbędnego minimum. Długotrwałe pozostawanie dzieci w placówkach, których zadaniem powinno być wyłącznie doraźne rozwiązywanie problemu bezdomności nie jest dla dzieci właściwe i stwarza zagrożenie przejęcia zaobserwowanych tam wzorców, co może przekładać się na skłonność do dziedziczenia bezdomności.
Marek Michalak zamierza dokonać kompleksowej diagnozy problemu bezdomności wśród dzieci dlatego zwrócił się do Prezesa NIK z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia ogólnopolskiej kontroli doraźnej, w przedmiocie realizacji przez gminy zadań, zmierzających do rozwiązywania i zapobiegania zjawisku bezdomności wśród dzieci.
