Zatrzymany bez gwarancji otrzymania jedzenia i picia

To konkluzja odpowiedzi udzielonej przez wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła na wystąpienie Adama Bodnara, rzecznika praw obywatelskich.

RPO od lat domaga się ustawowego zagwarantowania osobom zatrzymanym dostępu do jedzenia i picia. W jego ocenie aktualnie regulacje nie są bowiem wystarczające. Wprawdzie z rozporządzenia w sprawie pomieszczeń przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia oraz dołączanego do niego regulaminu wynika, iż mają prawo do trzech posiłków w trakcie dnia (a prawo do pierwszego nabywają po upływie minimum pięciu godzin od chwili umieszczenia w policyjnej placówce). Przepisy jednak milczą, co w sytuacji, gdy zatrzymany nie znajduje się za kratami.

Czytaj także: MS: nie trzeba regulować praw zatrzymanych do posiłku i napojów

Efekt?

„Zatrzymani biorący udział w trwających przez wiele godzin czynnościach procesowych, nie mając w tym czasie możliwości zaspokojenia głodu i pragnienia, narażani są na nieuzasadnioną dolegliwość. W skrajnych przypadkach, gdy sytuacja taka trwa kilkanaście godzin, a czynności prowadzone są w trudnych warunkach atmosferycznych (upał, silny mróz), dolegliwość ta może być nawet uznana za nieludzkie traktowanie" – wskazywał Adam Bodnar w wystąpieniu z czerwca 2016 r.

Podkreślał w nim, że informacje o powyższych sytuacjach posiada od obywateli, którzy zwracają się do jego biura i proszą o interwencję.

W ocenie rzecznika brak właściwych regulacji prowadzi natomiast do naruszenia wynikającego z art. 41 ust. 4 Konstytucji RP nakazu traktowania każdej osoby pozbawionej wolności w sposób humanitarny. Może to też naruszać art. 40 Konstytucji RP, który stanowi, że nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu.

Jego argumentacji nie podzieliło jednak Ministerstwo Sprawiedliwości. Twierdzi, że aktualne regulacje są wystarczające.

Krótkotrwałość zatrzymania wymusza na organie je stosującym konieczność niezwłocznego zebrania danych niezbędnych do podjęcia decyzji o zwolnieniu zatrzymanego albo pozwalających na wystąpienie do prokuratora w sprawie skierowania do sądu wniosku o tymczasowe aresztowanie, albo też wystąpienie do prokuratora o zastosowanie innego środka zapobiegawczego – zaznaczył minister Warchoł.

Nie zgodził się również ze stwierdzeniem, iż czynności procesowe podczas zatrzymania trwają wiele godzin oraz że osobom zatrzymanym uniemożliwia się w tym czasie zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, co można uznać za nieludzkie traktowanie.

Funkcjonariusze policji w toku wykonywania czynności mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka (...). W przypadku zaś naruszenia zasad legalności, zasadności oraz prawidłowości wykonywanych czynności służbowych przysługuje zatrzymanemu zażalenie do sądu rejonowego miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania, co całkowicie zostało pominięte w wystąpieniu Rzecznika – podnosi minister Marcin Warchoł.