Wprowadzenie zmiany jest m.in. efektem działań lobbingowych Fundacji Dzieci Niczyje, która jest pionierem w zakresie ochrony dzieci uczestniczących w procedurach prawnych.
- Podczas przesłuchania, dziecko znajduje się w szczególnej, bardzo trudnej sytuacji. Przywoływanie dramatycznych przeżyć może być dla niego źródłem bólu i traumy. Bardzo ważne jest szczególne traktowanie dzieci, które zeznają w sprawach dotyczących np. przestępstw seksualnych. Wprowadzona nowelizacja znacznie zwiększa ochronę dzieci w procedurze karnej - mówi Justyna Podlewska, koordynatorka działu prawnego Fundacji Dzieci Niczyje.
Ustawodawca zachował możliwość przesłuchania małoletniego tylko raz w toku całego postępowania przy zachowaniu określonych, bezpiecznych warunków. Rozszerzył natomiast granicę wieku - obecnie w trybie ochronnym przesłuchiwani będą również małoletni, którzy ukończyli już 15 lat, w sytuacjach kiedy istnieje obawa, że przesłuchanie w zwykłym trybie mogłoby negatywnie wpłynąć na ich psychikę. Nowelizacja uzupełnia także kategorie przestępstw, w sprawach których małoletni podlegają specjalnej ochronie art. 185a kpk. Do tej pory ochronny tryb przesłuchania stosowano w przypadku pokrzywdzonych przestępstwami przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przeciwko rodzinie i opiece. Od dziś ochronie podlegają także małoletni w sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej oraz dzieci - ofiary handlu ludźmi. Co ważne, małoletniego należy przesłuchiwać wyłącznie wtedy, gdy jego zeznania mogą być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dziecko pokrzywdzone przestępstwem może więc w określonych sytuacjach w ogóle nie brać udziału w postępowaniu karnym.
W myśl nowelizacji, w trybie ochronnym musi być przesłuchiwane nie tylko dziecko, które padło ofiarą przestępstwa, ale również to, które było jego świadkiem - co do tej pory zależało od decyzji prokuratora prowadzącego sprawę.
Nowelizacja wprowadza także obligatoryjną obronę dla podejrzanego/oskarżonego oraz nakaz utrwalenia przesłuchania w w/w trybie w formie audio/video. Dotychczasowy brak takich rozwiązań w wielu sytuacjach prowadził do konieczności powtórnego przesłuchania małoletniego.
