O stypendium socjalne lub naukowe mogą się starać uczniowie wszystkich szkół

Uczniowie wszystkich szkół: publicznych, społecznych i prywatnych mogą ubiegać się o stypendium socjalne i naukowe oraz zasiłek. Stypendium socjalne i zasiłek przyznaje w drodze decyzji administracyjnej wójt, burmistrz, prezydent. Fundusze na ich wypłatę gminy otrzymują z budżetu państwa. Z kolei stypendia naukowe lub sportowe wypłacane są z budżetu gminy, a przyznaje je dyrektor szkoły (ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty).

Szczegółowe zasady przyznawania stypendium: gdzie składać wniosek, jego wzór oraz sposób i formę pomocy ustala rada gminy w gminnym regulaminie przyznawania pomocy materialnej. Stypendium szkolne może otrzymać uczeń, w którego rodzinie miesięczny dochód na osobę wynosi mniej niż 351 zł, liczony według zasad zawartych w ustawie z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. DzU z 2008 r. nr 115, poz. 728 z późn. zm). Miesięczna wysokość stypendium nie może wynosić od 72,8 zł do 182 zł.

Rodzic w imieniu niepełnoletniego

Stypendium może być przyznane z urzędu albo na wniosek: rodziców, pełnoletniego ucznia lub dyrektora szkoły. W praktyce często się zdarza, że w imieniu osiemnastolatka wniosek składa matka. Tymczasem rodzice mogą wnioskować do momentu osiągnięcia przez ucznia pełnoletności. Potem uczeń sam dba o swoje sprawy albo udziela pisemnego pełnomocnictwa rodzicom. Bez pełnomocnictwa wniosek złożony przez rodziców pełnoletniego ucznia jest nieważny.

We wniosku poza podstawowymi informacjami należy też podać dane uzasadniające przyznanie świadczenia pomocy materialnej, w tym zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości dochodów. To, w jakiej formie wnioskodawca chce udowodnić swoją sytuację materialną, zależy od niego. Pracownicy samorządowi mogą jednak zweryfikować sytuację dochodową rodziny, o ile ta będzie budzić ich uzasadnione wątpliwości, np. wzywając do przedstawienia zaświadczeń potwierdzających złożone wcześniej oświadczenia.

Rodziny, które korzystają ze świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego zwykle przy składaniu wniosku o stypendium szkolne nie przedkładają zaświadczeń, tylko składają oświadczenie ze wskazaniem na rodzaj otrzymywanej pomocy.

Wzory wniosków przygotowuje gmina i są dostępne albo w gminnym wydziale oświaty albo w szkole. Zwykle uczniowie chodzący do szkół na terenie gminy wnioski składają w szkole, a ci uczęszczający do szkół poza terenem gminy w wydziale oświaty urzędu gminy lub miasta.

W jakim terminie

Wnioski o przyznanie stypendium na rok szkolny 2012/2013 należy złożyć do 15 września. W uzasadnionych przypadkach wniosek można złożyć po tym terminie. Wówczas jednak trzeba udowodnić, dlaczego nie można było zachować terminu. Często się zdarza, że wnioski złożone po terminie gminy pozostawiają bez rozpoznania, uznając, że jest to tzw. termin materialnoprawny, czyli nieprzywracalny. Tymczasem jest to niedopuszczalne.

Co do zasady, samorządy muszą rozpatrzyć każdy wniosek i wydać decyzję. W przypadku wniosku złożonego po terminie może być ona pozytywna, jeśli wnioskodawca uzasadni spóźnienie. Jeśli wniosek nie został złożony w terminie, z powodu np. nieznajomości przepisów, organy gminy muszą odmówić przyznania stypendium. Jeśli jednak mimo to wójt, burmistrz czy prezydent chciałby przyznać danemu uczniowi pomoc, to może to zawsze robić z urzędu.

Nawet niekompletny wniosek uznawany jest za złożony w terminie. Gdy tak się stanie, gmina wzywa do jego uzupełnienia w ciągu siedmiu dni pod rygorem pozostawienia go bez rozpoznania. Dopiero, jeśli wnioskodawca nie dostarczy wymaganych dokumentów we wskazanym terminie, wniosek można odrzucić. Zdarza się, że samorządy odmawiają rozpatrzenia wniosku, który nie zawiera wszystkich wymaganych załączników. Jednak robią to niezgodne z prawem. W takim przypadku wnioskodawca może złożyć skargę na bezczynność organu do samorządowego kolegium odwoławczego.

Kiedy przysługuje zasiłek szkolny

Uczeń znajdujący się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, które przytrafiło się jemu lub jego rodzicom może starać się o zasiłek szkolny.

Może być on przyznany w formie świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych z procesem edukacyjnym lub w formie pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym.

Jego wysokość jednorazowo nie może przekroczyć 455 zł. Zasiłek może być przyznawany kilka razy w roku, niezależnie od otrzymywanego stypendium szkolnego.

Kwota zasiłku nie jest wliczana do rocznego limitu pomocy o charakterze socjalnym. O zasiłek szkolny można ubiegać się nie później niż dwa miesiące od wystąpienia zdarzenia uzasadniającego jego przyznanie.

Dla najlepszych w nauce i sporcie

Wyjątkowo zdolni uczniowie zarówno ze szkół publicznych, jak i niepublicznych mogą starać się o stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe.

Do otrzymania stypendium za wyniki w nauce uprawniony jest uczeń, który uzyskał wysoką średnią ocen oraz co najmniej dobrą ocenę z zachowania w ostatnim semestrze nauki.