Znaleźć je można m. in. w:

- ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U.2020.1842)., dalej jako „Ustawa covidowa",

- ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U.2020.870), dalej jako „Ustawa zasiłkowa",

- rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U.2020.1490), dalej jako „Rozp.z.o.",

- rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U.2020.1489), dalej jako „Rozp.d.z.o.".

Zasiłek opiekuńczy

Zasadniczo zasiłek opiekuńczy przysługiwał osobom podlegającym ubezpieczeniu i ubezpieczeniu społecznemu rolników w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19. Zasiłek ten przysługuje z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego (art. 4a ust. 1 Ustawy covidowej).

Czytaj także: Koronawirus: rok szkolny 2020/2021 - czy rodzic może liczyć na dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia placówki

Zasiłek ten przysługiwał również z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem (art. 4a ust. 1a Ustawy covidowej).

Początkowe regulacje przewidywały, że zasiłek ten będzie przysługiwał do dnia 28 czerwca 2020 r. Zastrzeżono jednak, iż Rada Ministrów może rozporządzeniem przedłużyć ten okres. (art. 4a ust. 2 i ust. 7 Ustawy covidowej).

Na przestrzeni kolejnych miesięcy okres pobierania zasiłku opiekuńczego był przedłużany wskutek wydawania stosownych aktów wykonawczych. Ostatnie z rozporządzeń przewidywało, że zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 4a ust. 1 i 1a Ustawy covidowej, przysługuje wszystkim osobom uprawnionym do jego pobierania na podstawie art. 4a, jednak nie dłużej niż do dnia 20 września 2020 r. (§ 1 Rozp.z.o.). W obecnej chwili brak dalszych rozporządzeń przedłużających możliwość wypłaty zasiłku opiekuńczego na kolejny okres.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 ubezpieczonym zwolnionym od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszom wskazanym w ustawie, zwolnionym od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego przysługiwał dodatkowy zasiłek opiekuńczy (art. 4 ust. 1 Ustawy covidowej).

Podobnie jak w przypadku zasiłku opiekuńczego, także w sytuacji dodatkowego zasiłku opiekuńczego, przepisy początkowo wskazywały, że zasiłek ten będzie przysługiwał do dnia 28 czerwca 2020 r. Zastrzeżono jednak, iż Rada Ministrów może rozporządzeniem przedłużyć ten okres. (art. 4 ust. 1, 1a, 1b, 1c, 1d oraz ust. 3 Ustawy covidowej).

Na przestrzeni kolejnych miesięcy okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego był przedłużany przez Radę Ministrów. Ostatnie z rozporządzeń przewidywało, iż dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 i 1d Ustawy covidowej, przysługiwał w przypadkach, o których mowa w tych przepisach, jednak nie dłużej niż do dnia 20 września 2020 r. (§ 1 Rozp.d.z.o.). W obecnej chwili brak dalszych rozporządzeń przedłużających możliwość wypłaty zasiłku opiekuńczego na kolejny okres.

Wskazać również należy, że obecne przepisy przewidują naukę zdalną jedynie uczniów szkół ponadpodstawowych i dzieci z klas 4 - 8 szkół podstawowych. Młodsze dzieci, w tym te uczęszczające do przedszkola mogą chodzić na zajęcia stacjonarne. Z informacji medialnych można wnioskować, że w przypadku przywrócenia nauki zdalnej również dla najmłodszych dzieci, rząd planuje także przedłużenie zasiłku i dodatkowego zasiłku opiekuńczego (m.in. https://www.money.pl/gospodarka/minister-rodziny-zapowiada-dodatkowy-zasilek-6569191305284288a.html, dostęp z dnia 27.10.2020 r.).

Obecnie w przypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 przysługuje zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach określonych w Ustawie zasiłkowej.