NIK: Polska źle chroniona przed sabotażem

600 obiektów w kraju jest zaliczanych do tzw. infrastruktury krytycznej, czyli mającej kluczowe znaczenie dla funkcjonowania państwa i obywateli. NIK wzięła pod lupę około 100 z nich, sprawdzając, jak są zabezpieczone. A raczej – jak nie są. Wnioski z kontroli, które poznała „Rzeczpospolita", powinny zaalarmować władze.

Z dziurawym parkanem

Na tzw. infrastrukturę krytyczną (IK) składają się m.in. systemy energetyczne, zaopatrzenia w paliwo, energię, żywność – np. elektrownie, rafinerie, wodociągi i mosty – to niektóre z obiektów. Ich wykaz jest tajny, a o tym, co do niego trafia, decydują szczegółowe kryteria zapisane w niejawnych regulacjach (w załączniku do Narodowego Programu Infrastruktury Krytycznej).

NIK zbadała obiekty zaliczane do trzech strategicznych systemów (z 11 istniejących). Jakie konkretnie – to tajemnica.

Narodowy Program Infrastruktury Krytycznej stwierdza, że obiekt musi być chroniony w pięciu obszarach: ochrony fizycznej, osobowej, teleinformatycznej, technicznej i prawnej. W każdym zabezpieczenia szwankowały.

Wiele obiektów otaczały za niskie parkany (albo wręcz odgradzały tylko część terenu). Monitoringu nie było lub urządzenia były za rzadko rozmieszczone.

– Wejścia do niektórych obiektów nie spełniały norm bezpieczeństwa i nie były objęte systemem kontroli dostępu, a bramy wjazdowe nie były wyposażone w zapory zabezpieczające przed wtargnięciem – mówi wicedyrektor delegatury NIK w Warszawie Sławomir Sierański.

Trzy czwarte właścicieli lub zarządców obiektów (których NIK nazywa operatorami) nie wprowadziło rozwiązań na wypadek sabotażu lub wyrządzenia szkód przez własnych pracowników. Zagrożenie nie jest tylko teoretyczne. Kontrolerzy odkryli, że do takiego przypadku doszło: skonfliktowany z szefostwem pracownik przeciął przewód zasilający ważne urządzenia. Obiekt nie był zabezpieczony monitoringiem i kodami dostępu.

Żaden ze skontrolowanych operatorów nie wydzielił kluczowego personelu – pracowników mających dbać o bezpieczeństwo strategicznych systemów. W dodatku do ich obsługi dopuszczano firmy zewnętrzne, niemające klauzul poufności. Osoby z zewnątrz dostawały się więc do serca najważniejszych dla państwa systemów, a nikt ich nie zobowiązywał do poufności.

Kabel cięty brzeszczotem?

W obiektach infrastruktury krytycznej dochodziło do groźnych incydentów, NIK ujawnia szokujące przypadki.

Z terenu jednego z obiektów zaginęły dwa duże pojemniki zawierające izotop promieniotwórczy Co-60. Gdyby wydostał się na zewnątrz, zagrażałby życiu i zdrowi ludzi. Przyczyną zaginięcia był brak nadzoru nad pracownikami zewnętrznej firmy wykonującej usługi. Na szczęście pojemniki znaleziono.

Inny incydent: w ładunku biomasy, która wjechała na teren jednego z obiektów, był pocisk artyleryjski (niewybuch). Dostał się na taśmociąg i tu w ostatniej chwili „zauważyły" go magnesy, zanim trafił do kotła grzejnego, co niechybnie zakończyłoby się eksplozją.