Już za 19 zł miesięcznie przez rok
Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.
Subskrybuj i bądź na bieżąco!
Aktualizacja: 14.07.2012 01:00 Publikacja: 14.07.2012 01:01
Kolizja protonów:? sto miliardów cząstek na sekundę
Foto: AFP
Sukces ogłoszono jako największe odkrycie ostatniego 30-lecia w fizyce, a sędziwy Peter Higgs, emerytowany profesor Uniwersytetu w Edynburgu, stał się murowanym kandydatem do Nagrody Nobla. Najpierw jednak odkrycie musi zostać definitywnie potwierdzone. Nie jest to tylko czcza formalność. Po pierwsze, cząstek elementarnych, otrzymywanych w wyniku zderzeń w akceleratorach, nie widzimy bezpośrednio, ale identyfikujemy je po śladach, jakie zostawiają w aparaturze. Niektóre cząstki – tak jest właśnie z bozonem Higgsa – natychmiast rozpadają się i aparatura nie widzi nawet ich torów, tylko tzw. dżety, czyli roje cząstek rozpadowych. Ponieważ z grubsza wiadomo, na co powinien rozpaść się higgs (już się używa tej nazwy), szukano konkretnych cząstek potomnych. Jest to sytuacja jak z meczu futbolowego, w którym ktoś zaczarował piłkę i uczynił ją niewidzialną dla obserwatorów: zawodnicy za czymś gonią, coś kopią i wrzucają z autu, bramkarze rzucają się jak szaleni, zagradzając temu drogę do bramki, a gdy im się nie uda, siatki wyginają się pod wpływem nagłego uderzenia. Naukowiec na tej podstawie wysnułby wniosek, że istnieje obiekt, o który idzie gra, i być może nazwałby go piłką. W przypadku bozonu Higgsa jest jeszcze gorzej, bo futbolówka po mocnym kopnięciu albo trafieniu w słupek rozpada się na roje piłek tenisowych, do palanta, do ping-ponga i innych.
Po drugie, bozon Higgsa, a tym bardziej dżety, w które się zamienia, nie ma napisane na czole: to ja, wasz higgs. Wiadomo, że prawdopodobnie odkryto cząstkę, której cechy pasowałyby do mitycznego bozonu postulowanego przez fizyka ze Szkocji w 1964 roku. Jest to przede wszystkim masa wynosząca około 125 GeV (gigaelektronowoltów; GeV to miara energii, ale fizycy dla uproszczenia uznają ją za równoważną masie na mocy słynnego równania Einsteina). Trzeba się więc przekonać, co właściwie zostało odkryte, jakie ma własności, czy jest to jedyna taka cząstka, czy też może jedna z kilku. Tzw. teoria supersymetrii zakłada na przykład, że bozonów Higgsa może być cztery, przy czym dwa podobne do tego, co opisał szkocki fizyk, a dwa całkiem odmienne, bo posiadające ładunek elektryczny.
Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.
Subskrybuj i bądź na bieżąco!
Czy brutalność i kaprysy amerykańskiego prezydenta to na pewno największe zagrożenie dla Europy?
Wydawało się, że wraz z chaotycznym wycofaniem się amerykańskich wojsk z Afganistanu w 2021 r., neokonserwatyzm...
Francja w żadnym wypadku nie ma zamiaru proponować Polsce ochrony nuklearnej w stylu Stanów Zjednoczonych - mówi...
Body horrory trzymają się mocno. Teraz w „Brzydkiej siostrze” Norweżka Emilie Blichfeldt sięgnęła po baśń o Kopc...
„Super Boss Monster” przypomina, że chciwość nie popłaca. Ale czy zawsze?
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas