Spośród ukształtowanych historycznie pojęć, które mają pomóc w uchwyceniu szczególnego charakteru Rosji, czynić jej oblicze atrakcyjniejszym czy wreszcie uzasadniać jej mesjańską ideę, pojęcie duszy rosyjskiej należy do tych najczęściej odżywających i najchętniej podejmowanych także poza Rosją. Jeżeli ideę rosyjską można za Władimirem Sołowjowem określić jako to, co Bóg myśli o Rosji w wieczności, to duszą rosyjską byłaby ta szczególna konstytucja duchowa narodu, która ma umożliwić mu podjęcie jego przeznaczenia. Krytyka pojęcia duszy rosyjskiej powinna dążyć do wykazania założeń, które wpisane są w samą tę koncepcję, aby dzięki temu uchwycić jej głęboką genezę oraz rzeczywistą funkcję. Tylko uzyskanie takiej krytycznej świadomości pozwoli udzielić odpowiedzi na pytanie, czy pojęcie to warto zachować w słowniku, którym się posługujemy.