Niesmak czuć było przez dekady trwania tak zwanej komuny. Zderzenie Kaszubów z nową polityczną rzeczywistością to był dramatyczny moment wkroczenia Armii Czerwonej. I chodzi tu zarówno o gwałty, grabieże, morderstwa, jak i o masowe wywózki mieszkańców Pomorza na wschód (szacuje się, że w 1945 roku wywieziono w głąb Związku Radzieckiego około czterdziestu tysięcy mieszkańców Pomorza). Wkrótce miało nastąpić kolejne upokorzenie, tym razem ze strony nowej polskiej władzy ludowej. Tak zwana rehabilitacja osób, które wpisały się na Niemiecką Listę Narodowościową, zaczęła się w kwietniu 1945 roku i trwała do roku 1948. Ostatnie przepisy kończące ten proces weszły w życie w roku 1950.