Naruszenia przepisów nie można nagradzać

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 maja 2011 (II FSK 154/10).

Utracony przywilej

Podatnik prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług stolarskich. Od roku 2002 płacił zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Po sześciu latach zorientował się, że nie miał prawa do tej formy opodatkowania.

W związku z tym złożył pismo wyjaśniające wraz z zeznaniami rocznymi za poszczególne lata podatkowe oraz czynny żal za brak deklaracji PIT-5. W okresie stosowania karty podatkowej nie prowadził ani ewidencji środków trwałych, ani wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Powiadamiając fiskusa o bezpodstawnym stosowaniu preferencyjnej formy opodatkowania, poinformował też o założeniu – wstecz – ksiąg przychodów i rozchodów.

Spór o wycenę

Organ podatkowy stwierdził, że za lata wcześniejsze podatnik powinien również założyć jedną ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (z zachowaniem ciągłości zapisów).

Co do zasady fiskus nie kwestionował prawa podatnika do wstecznej amortyzacji. Problemem było tylko określenie wartości początkowej amortyzowanych środków trwałych. Podatnik nie zgadzał się z ich wyceną dokonaną przez fiskusa i ostatecznie sprawa trafiła na wokandę.

Sąd pierwszej instancji nie zajmował się w ogóle tym, czy organy podatkowe prawidłowo określiły wartość początkową. Jego zdaniem spór ten  nie powinien mieć miejsca, bo podatnik nie miał prawa do amortyzacji wstecz.

Jak wyjaśnił sąd, środek trwały występuje wyłącznie u podatników podatku dochodowego obowiązanych do prowadzenia ewidencji środków trwałych. Osoba prowadząca działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej, jako zwolniona z obowiązku prowadzenia ksiąg (rachunkowych czy podatkowych), nie używa środków trwałych w rozumieniu ustawy podatkowej.

Składniki majątkowe wykorzystywane w działalności gospodarczej opodatkowanej kartą stają się środkami trwałymi dopiero w momencie zaistnienia obowiązku założenia właściwych ksiąg w związku z utratą warunków do opodatkowania kartą, zrzeczenia się zastosowania tej formy opodatkowania lub stwierdzenia wygaśnięcia decyzji ustalającej wysokość karty.

W ocenie sądu za okres wcześniejszy, tj. czas opodatkowania kartą, składniki te nie były środkami trwałymi.

Bez amortyzacji

Sąd podkreślił, że zaprowadzenie ewidencji tych składników w związku z powstaniem takiego obowiązku, za lata poprzedzające, nie mogło powodować uznania odpisów amortyzacyjnych za koszty uzyskania przychodów wcześniejszych lat podatkowych.

Jego zdaniem organ podatkowy błędnie uznał, że w przypadku skarżącego istnieje możliwość założenia ewidencji i dokonywanie w niej zapisów z datą wsteczną.

Podatnik nie zgodził się z taką interpretacją i ostatecznie sprawą zajął się NSA.  Jednak w pełni podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji. Jak podkreśliła sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, skarżący nie miał prawa do wstecznej amortyzacji.

Przepisy prawa podatkowego wyznaczają konkretny termin, w którym podatnik musi zawiadomić organ podatkowy o utracie prawa do karty. Jego przekroczenie nie jest obojętne, wiążą się z nim określone skutki prawne. Żaden z przepisów prawa nie dopuszcza wstecznej amortyzacji środków trwałych.

Czytaj też:

Zobacz: