Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 stycznia 2017 r.   (sygn. akt II OSK 2619/16) oddalającym skargę kasacyjną jednego ze szpitali w sprawie decyzji Rzecznika Praw Pacjenta dotyczącej stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów.

Rzecznik Praw Pacjenta zajmował się sprawą małoletniego pacjenta, który po wypadku komunikacyjnym został przetransportowany śmigłowcem lotniczego pogotowia ratunkowego do szpitala. Po wylądowaniu personel medyczny szpitala odmówił przyjęcia z uwagi na to, że w tym dniu dyżur neurochirurgiczny pełnił inny szpital.

W sprawie ustalono, że szpital uczestniczył w ustalaniu tzw. „ostrych dyżurów neurochirurgicznych" dotyczących obsady lekarzy specjalistów w szpitalach na terenie jednego miasta w poszczególne dni. Dyżury polegały na zapewnieniu w danym dniu przez szpital większej obsady personelu medycznego, tj. dwóch lekarzy neurochirurgów. W dniu zdarzenia dyżur neurochirurgiczny pełnił inny szpital. Skarżący szpital odmówił udzielenia pacjentowi świadczeń zdrowotnych, kierując go do innego podmiotu. Niestety, po przetransportowaniu do wskazanego szpitala pacjent zmarł.

Rzecznik Praw Pacjenta stwierdził, że odsyłając pacjenta szpital dopuścił się praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. Zdaniem Rzecznika przypadek pacjenta był wystarczający, aby podjąć decyzję o udzieleniu mu pomocy. Stosowanie zakwestionowanych praktyk powoduje, że w każdej podobnej sytuacji szpital odmówiłby udzielenia świadczenia zdrowotnego innym pacjentom. Rzecznik uznał, że szpital ten nie zapewnił właściwej obsady lekarzy i pozwolił na odsyłanie pacjentów do innego podmiotu pełniącego w danym dniu dyżur neurochirurgiczny, przez co narażał zdrowie i życie pacjentów.

W wydanym wyroku NSA podzielił  argumenty Rzecznika. Podkreślił, że obowiązek ochrony zdrowia wynika bezpośrednio z Konstytucji RP (art. 68 ust. 1). Ten przepis konkretyzuje ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z ustawą pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielania świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia (art. 7). Ponadto przepis art. 15 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej stanowi, że podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia.