Przejęcie zlikwidowanego majątku bez VAT

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 grudnia 2011 (I FSK 300/11).

Czego dotyczył spór

W styczniu 2010 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wystąpiła o interpretację dotyczącą podatku VAT. Wyjaśniła, że zgodnie z przyjętą strategią biznesową będzie prowadzić działalność w budynku wynajmowanym od zależnej kapitałowo spółki z o.o., której będzie jedynym udziałowcem. Budynek oraz grunt, na którym posadowiony jest budynek, będą własnością spółki zależnej.

Podatniczka wyjaśniła, że jeśli z określonych względów biznesowych w przyszłości podejmie decyzję o likwidacji stanowiącej jej własność spółki zależnej, nieruchomość wraz z innymi aktywami przejmie na własność poprzez przejęcie majątku likwidacyjnego.

Przejęciu podlegać będą wyłącznie poszczególne elementy majątku rzeczowego (w tym nieruchomość), które nie są przedsiębiorstwem ani jego zorganizowaną częścią. Na majątek przekazany po likwidacji spółki zależnej składać się będą poszczególne, wyodrębnione środki trwałe i niepowiązane materialnie i organizacyjnie składniki majątkowe, nabyte przez spółkę zależną z zamiarem wykorzystywania ich do czynności dających pełne prawo do odliczenia VAT (spółka zależna nie będzie odliczała od nich VAT z uwzględnieniem proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT).

Podatniczka zapytała, czy przekazanie na jej rzecz składników majątku spółki zależnej pozostałych po zaspokojeniu wierzycieli oraz złożeniu sum spornych do depozytu sądowego będzie opodatkowane VAT. Jej zdaniem nie, bo nie jest to ani dostawa towarów, ani świadczenie usług. Fiskus uznał to stanowisko za błędne.

To odpłatna dostawa

W jego ocenie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, innych niż drukowane materiały reklamowe i informacyjne oraz prezenty o małej wartości i próbki, mieści się w pojęciu odpłatnej dostawy towarów, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Przekazanie majątku przez likwidowaną spółkę nastąpi na cele inne niż związane z prowadzonym przez nią przedsiębiorstwem. Podział majątku likwidacyjnego wnioskodawcy pomiędzy wspólników mieści się więc w definicji odpłatnej dostawy towarów.

Sprawa trafiła na wokandę. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uwzględnił skargę podatniczki. W jego ocenie interpretacja fiskusa jest błędna. Zasada neutralności VAT oraz powszechności opodatkowania przejawia się w obciążeniu tym podatkiem ostatecznego konsumenta. To przemawia za uznaniem, że przekazanie majątku po likwidacji spółki kapitałowej wspólnikowi będącemu osobą prawną jest czynnością, która nie podlega VAT.

Przekazanie nie jest dostawą i nie powoduje konieczności korekty podatku naliczonego. Ponadto sąd zauważył, że art. 14 ust. 1 ustawy o VAT jest samodzielną normą prawną regulującą opodatkowanie przekazania majątku likwidacyjnego w przypadku likwidacji spółek niemających osobowości prawnej. Brak jednak analogicznej regulacji w odniesieniu do spółek posiadających osobowość prawną.

Stanowisko to w pełni podzielił NSA. Jak zauważył sędzia NSA Arkadiusz Cudak, interpretacja fiskusa sprowadza się do wykładni gramatycznej. Tymczasem od kilku lat nie jest to wykładnia dominująca.

Brak analogii

– Stanowisko fiskusa jest sprzeczne z zasadą neutralności – podkreślił Arkadiusz Cudak. Jednocześnie dodał, że w polskiej ustawie jest w tym zakresie luka prawna, bo ustawodawca zajął się tylko likwidacją spółek osobowych. W ocenie NSA przejęcie majątku likwidowanej spółki kapitałowej nie jest klasyczną dostawą towarów, ale realizacją jednego z dwóch (obok dywidendy) podstawowych praw udziałowców przewidzianych w kodeksie spółek handlowych.