Krzysztof Łanda: Pacjenci nie mają się czego obawiać

Rz: Żaden projekt nie wzbudził tylu kontrowersji, co włączenie do refundacji wyrobów medycznych i obniżka wycen świadczeń zdrowotnych w niektórych dziedzinach. Pojawiły się zarzuty, że obniżając wycenę kardiologii interwencyjnej, cofa pan polską kardiologię o 20 lat, do czasów, gdy Polacy masowo umierali z powodu zawałów.

Krzysztof Łanda, wiceminister zdrowia: Nie rozumiem tego zarzutu. Włączenie wyrobów medycznych do refundacji zmniejszy irracjonalne sumy, które wydaje dziś na nie Narodowy Fundusz Zdrowia, i poszerzy możliwości terapeutyczne. Dziś wyroby medyczne, np. stenty, soczewki czy aparaty słuchowe, opłacane są z procedury medycznej – leczenia zawału, operacji zaćmy czy wszczepienia protezy. My chcemy za wyroby płacić oddzielnie, a ich ceny maksymalne negocjować z producentami jako ministerstwo. Dla każdej z tych grup zostaną ustalone kryteria jakościowe, w szpitalach przestaną być więc używane wyroby niskiej jakości. Odrębne finansowanie wyrobów medycznych obniży taryfy dla świadczeniodawców o cenę wyrobów, ale pieniądze za samą procedurę przecież się nie zmienią.

Ale wszczepienie stentu po zawale ma być wyceniane nawet o 60 proc. niżej.

Średnie obniżki ogłoszone przez prezesa AOTMiT to ok. 21 proc. Te procedury były mocno przeszacowane, oparte na cenach stentów sprzed dziesięciu lat, kiedy kosztowały 11–12 tys. zł za sztukę, a nie jak dziś 1–1,5 tys. zł. W dodatku niektóre podmioty próbują oszczędzić jeszcze bardziej, stosując stenty przestarzałe, metalowe. Szpital nie zarobi już na tej nadwyżce, będzie za to mógł stosować dużo lepsze stenty, które ministerstwo kupi u producenta za adekwatną kwotę, bo dokonując zakupu centralnego – dla szpitali i świadczeniodawców w całej Polsce – ma większą siłę negocjacyjną niż jakakolwiek grupa szpitali. Nie bardzo widzę cofnięcie polskiej kardiologii, chyba że kardiolodzy zamierzają zakładać stenty inną metodą. Tyle że nie wiem, o jaką metodę mogłoby chodzić, bo standardy są jasno ustalone od wielu lat.

Wielu profesorów kardiologii interwencyjnej twierdzi jednak, że obniżenie taryf na procedury ratujące życie zagrozi bezpieczeństwu chorych i doprowadzi do odpływu kadry.

Traktuję to jako postulaty lobbingowe grupy, która traci wpływy. Część kardiologów interwencyjnych rozumie nasze intencje i pomaga w racjonalnej wycenie procedur. To kilka prywatnych podmiotów wytwarza stan wrzenia w strachu, że pokończą im się gigantyczne zyski. Nadwyżki z wycen w kardiologii interwencyjnej zostaną przesunięte do kardiologii zachowawczej, która w Polsce kuleje. Nie jest tajemnicą, że o ile sam zawał leczymy najlepiej na kontynencie, o tyle jesteśmy w ogonie Europy, jeśli chodzi o leczenie jego powikłań. Są wprawdzie szpitale, które prowadzą opiekę ukierunkowaną na pacjenta i nadwyżki za kardiologię interwencyjną przesuwają na zachowawczą, pokrywając straty. Ale jest też mnóstwo prywatnych przedsiębiorców otwierających wyłącznie cathlaby, które wydłubują rodzynki z ciasta, świadcząc procedury przeszacowane. Wykonują je, a potem zostawiają pacjenta samemu sobie, nie zapewniając mu ani wizyty u kardiologa, ani rehabilitacji. Wystarczy sprawdzić sprawozdania finansowe i deklarowane roczne przyrosty takich spółek. Owszem, obniżymy taryfy na kardiologię interwencyjną, ale podwyższymy je w kardiologii zachowawczej. Zaoszczędzone pieniądze przeznaczone zostaną bowiem także na poluzowanie limitów – dzięki niższym cenom NFZ kupi więcej świadczeń. To sprawi, że szpitale publiczne, które zapewniają kompleksową ofertę, będą w stabilnej sytuacji, ale prywatnym placówkom skończy się eldorado.

Część kardiologów twierdzi, że pańskie wyliczenia są błędne.

Te opinie świadczą tylko o tym, że bycie profesorem i specjalistą kardiologii interwencyjnej nie zawsze daje mandat do orzekania w sprawach taryfikacji, wyceny koszyka czy HTA (Health Technology Assessment), czyli oceny technologii medycznych.

Wśród zarzutów stawianych panu w mediach znalazł się i ten, że wyodrębnia pan produkty medyczne z procedur, żeby dać zarobić firmom HTA, w których kiedyś miał pan udziały, a dziś ma kolegów.

To bzdura. W dodatku autorzy tych wypowiedzi najwyraźniej nie rozumieją, czym się różni decyzja koszykowa – o włączeniu jakiejś technologii czy grupy technologii do koszyka de novo – od dotyczącej ceny czy taryfy. Na to, czy dana technologia będzie refundowana, rzeczywiście wpływ ma raport HTA, czyli analizy: ekonomiczna i finansowa oraz analiza kliniczna oparta na przeglądzie systematycznym. Inaczej jest jednak, gdy mamy technologię w koszyku i chcemy włączyć ją do grupy wyrobów medycznych, w której ustalony zostanie limit cenowy oraz ceny urzędowe. Tutaj żadne HTA nie jest potrzebne. Nie wykluczam, że zaistnieje sytuacja, w której jakieś informacje z raportu będą nam potrzebne, dlatego w zestawie wymaganych danych zapisaliśmy możliwość wykonania raportu HTA. Ale istotne będą przede wszystkim dane techniczne typu wytrzymałość czy absorpcyjność, które producent musi ujawnić i musi znać przy rejestracji. Poza tym dla większości wyrobów raporty HTA firmy mają już gotowe, najczęściej sporządzone zresztą za granicą, w międzynarodowych centralach. HTA może wykonać sam producent lub jakakolwiek firma analityczna na świecie.

Firmy polskie mają być jednak powiązane z panem. Pojawiają się doniesienia, że wprowadzał pan HTA w Polsce i Europie Środkowej.