Dziś, 24 października odbyło się w Warszawie spotkanie grupy roboczej do spraw bezpieczeństwa energetycznego. Grupa została powołana w ramach Procesu Warszawskiego, zainicjowanego przez Polskę i Stany Zjednoczone na lutowej konferencji poświęconej zagadnieniom bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie. Jest to czwarte z cyklu spotkań grup roboczych działających w ramach tego Procesu.
Stabilizacja najbliższego otoczenia geograficznego Europy pozostaje jednym z głównych wyzwań strategicznych, z którymi mierzą się państwa europejskie. Polska, tradycyjnie zaangażowana na kierunku wschodnim, uczestniczy także we wzmacnianiu stabilności w innych regionach świata, również na Bliskim Wschodzie m.in. w ramach Globalnej Koalicji do Walki z tzw. Państwem Islamskim. Polscy żołnierze stacjonują np. w Iraku. W nadchodzących tygodniach, po dziesięciu latach przerwy, 230 naszych żołnierzy wróci także do misji pokojowej UNIFIL w Libanie. Wojskowe zaangażowanie uzupełniają inicjatywy dyplomatyczne na rzecz stabilności i bezpieczeństwa w tym zapalnym regionie świata.
Zbliżenie stanowisk
Sytuacja na Bliskim Wschodzie jest dynamiczna. Od lutowej konferencji w Warszawie byliśmy świadkami ataków na statki w cieśninie Ormuz i instalacje naftowe w Arabii Saudyjskiej. Wspieranie przez Iran ruchu Huti i organizacji takich, jak Hezbollah, zdaniem wielu państw na Bliskim Wschodzie przyczynia się do destabilizacji regionu. Obawy społeczności międzynarodowej budzi także rozwój irańskiego programu nuklearnego, sprzeczny z zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia z 2015 r. (tzw. JCPOA) oraz program rakietowy. W reakcji na działania Iranu USA nałożyły na ten kraj sankcje, podczas gdy UE szuka mechanizmów pozwalających na utrzymanie w mocy JCPOA.
Ostatnio jednak obserwujemy zbliżenie stanowisk USA i głównych państw UE w odniesieniu do Iranu. W oświadczeniu z 23 września 2019 r., Francja, Niemcy i Wielka Brytania wskazały na odpowiedzialność Teheranu za atak na instalacje naftowe w Arabii Saudyjskiej i opowiedziały się za zawarciem nowego porozumienia, które obejmowałoby nie tylko program nuklearny, ale także kwestie balistyczne oraz rolę Iranu w regionie.
Szansa dla Polski
W lutym 2019 r. Polska wraz ze Stanami Zjednoczonymi zapoczątkowała Proces Warszawski dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie. Nie skupia się on na poszczególnych państwach lecz na wyzwaniach i problemach wspólnych dla całego regionu: bezpieczeństwie energetycznym, morskim, cybernetycznym, przeciwdziałaniu terroryzmowi, nierozprzestrzenianiu broni rakietowej (co, jak pokazują ostatnie ataki na instalacje w Arabii Saudyjskiej, jest dziś zagrożeniem realnym), a także kwestiach humanitarnych i dotyczących praw człowieka. To właśnie powyższe zagadnienia są tematami przewodnimi siedmiu grup roboczych.
Przedstawiciele Polski i USA, wraz z reprezentantem państwa gospodarza, współprzewodniczą wszystkim grupom roboczym: wiceminister cyfryzacji Karol Okoński grupie zajmującej się bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni, wiceminister spraw zagranicznych Marcin Przydacz grupie dotyczącej praw człowieka, wiceminister w MSWiA Krzysztof Kozłowski grupie na temat bezpieczeństwa morskiego i lotniczego, a wiceminister środowiska Michał Kurtyka grupie zajmującej się problematyką bezpieczeństwa energetycznego.
W najbliższych miesiącach planowane są posiedzenia grup ds. nierozprzestrzeniania broni rakietowej, przeciwdziałania terroryzmowi oraz kwestii humanitarnych i uchodźców. Efektem prac grup mają być rekomendacje dotyczące wdrażania norm międzynarodowych w powyższych obszarach tematycznych w regionie Bliskiego Wschodu. Będą one punktem wyjścia dla konferencji ministerialnej, która ma odbyć się w Waszyngtonie.
Proces Warszawski daje Polsce możliwość realizacji celów polityki zagranicznej oraz zadań członka Rady Bezpieczeństwa ONZ. Wspierając stabilizację na Bliskim Wschodzie Polska działa w interesie społeczności międzynarodowej. Takie podejście pozwala umocnić jej pozycję i pokazać, że jest państwem, które podejmuje inicjatywy o zasięgu globalnym istotne dla naszego kontynentu. Ze względu na bliskość geograficzną, zagrożenia z Bliskiego Wschodu mogą wszak być szczególnie dotkliwe dla Unii Europejskiej.
Utrzymujący się dotychczas rozdźwięk między USA i Unią Europejską w polityce wobec Iranu stanowi wyzwanie dla polskiej polityki zagranicznej. Zaangażowanie zarówno Stanów Zjednoczonych, jak i państw UE w Proces Warszawski, może służyć tak pożądanemu zbliżeniu stanowisk w podejściu do problemów, z jakimi musi się mierzyć region Bliskiego Wschodu.
Proces Warszawski jest także dogodnym instrumentem umacniania relacji sojuszniczych ze Stanami Zjednoczonymi. Stała koordynacja działań dyplomatycznych tworzy dobry klimat dla polsko-amerykańskiej współpracy także w innych dziedzinach.
Proces Warszawski umacnia także naszą pozycję w oczach państw Bliskiego Wschodu, które są bogate w surowce energetyczne i kapitał, a więc w to, czego Polska szczególnie potrzebuje. Dlatego też, przed właściwymi resortami stoi teraz zadanie wykorzystania tego dobrego momentu dla rozwoju wzajemnie korzystnej współpracy.
