Ogłoszona została bowiem decyzja o przymusowej restrukturyzacji (resolution) pierwszego banku komercyjnego w Polsce – Idea Banku. Wcześniej Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) zastosował resolution w stosunku do dwóch banków spółdzielczych. Różne były przy tym skale działalności banków spółdzielczych i Idea Banku oraz zastosowane formy przymusowej restrukturyzacji. W przypadku jednego z banków spółdzielczych utworzony został bowiem bank pomostowy, w odniesieniu do drugiego miało miejsce przejęcie przez bank zrzeszający, a Idea Bank został przejęty przez Bank Pekao SA.
Wszczęcie procedury resolution może mieć miejsce po spełnieniu kilku przesłanek, w tym stwierdzenia zagrożenia upadłością banku. To, że Idea Bank boryka się z trudnościami finansowymi, nie było niczym nowym. Jako bank giełdowy wielokrotnie w swoich raportach wskazywał na wysokość ponoszonych strat i brak spełnienia niektórych wymogów nadzorczych. W komunikacie BFG możemy ponadto przeczytać, że z oszacowania wartości aktywów i pasywów Idea Banku – przeprowadzonego przez PwC – wynika, że aktywa banku nie wystarczały na pokrycie jego zobowiązań, a jego kapitały własne wynosiły minus 482,8 mln zł. Lektura materiałów audytora wskazuje ponadto na rozbieżności jego oszacowań z danymi publikowanymi przez bank – na niekorzyść banku.
Tym samym można stwierdzić, że w przypadku Idea Banku wystąpiło wiele symptomów ostrzegających o problemach: straty, fundusze własne i łączny współczynnik kapitałowy poniżej wymaganego minimum, częściowe zwolnienie z obowiązku odprowadzania rezerwy obowiązkowej oraz spadek zobowiązań wobec banków i innych instytucji finansowych. Ponadto bank wielokrotnie oferował ponadprzeciętne oprocentowanie depozytów, gdyż chciał pozyskać środki z rynku. Niemniej jednak i tak można było obserwować spadek zobowiązań od podmiotów niefinansowych.
Niezależnie od kwestii finansowych resolution jest trudnym procesem z punktu widzenia prawnego. Już dziś wiadomo, że można spodziewać się wielu spraw sądowych odniesionych do wdrożenia resolution w Idea Banku. Nie jest to zaskakujące, m.in. biorąc pod uwagę doświadczenia innych krajów (np. Hiszpanii). Działania prawne mogą być przy tym podejmowane nie tylko z inicjatywy dotychczasowych właścicieli banku, ale także wobec samego banku czy osób go reprezentujących, biorąc pod uwagę m.in. rzetelność prowadzonych działań oraz jakość dostarczanych danych. Tym samym o Idea Banku szybko nie zapomnimy, temat ten będzie bowiem wracał m.in. w przestrzeni medialnej.
prof. Małgorzata Zaleska, dyrektor Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN
