Luka technologiczna między polską gospodarką a czołówką krajów wysoko rozwiniętych (KWR) jest oceniana powszechnie na kilkadziesiąt lat, choć nie we wszystkich dziedzinach jest aż tak duża. Niektórzy, jak np. prof. Arkadiusz Świadek, uważają, że nadal się nie zmniejsza, chociaż są i tacy, których zdaniem ostatnio nastąpiło zmniejszenie owej luki. Takie stwierdzenie znajdujemy w dokumencie strategicznym „Polityka naukowa państwa”, sygnowanym przez ministra edukacji i nauki i zatwierdzonym właśnie przez Radę Ministrów. W dokumencie tym nie znajdziemy jednak danych pozwalających na takie stwierdzenie.
W każdym razie podczas trwającego obecnie, światowego wyścigu technologicznego musimy starać się jak najszybciej dogonić czołówkę peletonu, zmniejszając jednocześnie tę lukę. Ale czy rzeczywiście doganiamy te kraje, czy jedynie gonimy je? Sprawdźmy zatem, czy rośnie poziom innowacyjności technologicznej naszej gospodarki. Do analizy weźmiemy przemysł jako reprezentanta polskiej gospodarki.
Stagnacja innowacji
Kształtowanie się podstawowych wskaźników innowacyjności przemysłu w Polsce w okresie 15 lat (2006–2020) pokazuje rysunek. W pierwszych trzech–czterech latach badanego okresu miał miejsce spadek wszystkich pokazanych wielkości, które potem wykazały stabilizację do końca analizowanego okresu. Tylko odsetek firm innowacyjnych w przemyśle w ostatnim roku analizy wyraźnie zwiększył się, jednakże brak danych za lata 2021–2022 nie pozwala na stwierdzenie, czy to przypadek, czy początek trwałej tendencji wzrostowej. Tak więc w 2009 roku nastąpiło załamanie poziomu innowacyjności przemysłu – rozpoczęła się stagnacja innowacji, która trwała praktycznie do końca badanego okresu. Była ona rezultatem określonego kształtowania się nakładów na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych – zob. tabela (ceny bieżące w mld zł).
A jak wyglądamy na tle innych krajów europejskich? Biorąc pod uwagę syntetyczny wskaźnik innowacyjności (Summary Innovation Index), w 2006 roku Polska znajdowała się na piątym miejscu (od końca) wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej, a w roku 2020 była na czwartej pozycji (od końca). A zatem pogorszyliśmy swoje miejsce w rankingu innowacyjności UE, co jest zrozumiałe właśnie z powodu owej stagnacji.