Noble 2019: Zrozumieć ewolucję wszechświata

W grudniu czeka nas przesilenie zimowe. Który dzień w 2024 roku będzie najkrótszy?

W najbliższą niedzielę (15 grudnia) na niebie pojawi się ostatnia w tym roku pełnia Księżyca. Grudniowy Księżyc w pełni nazywa się często Zimnym Księżycem. Jak to się stało, że dawne indiańskie określenia są do dziś w powszechnym użyciu? Kiedy dokładnie wypada grudniowa pełnia Księżyca w Polsce? I dlaczego będzie wyjątkowa?

W organizmach delfinów, które żyją w Zatoce Meksykańskiej, znaleziono fentanyl – niezwykle silny opioid syntetyczny o działaniu podobnym do morfiny, ale silniejszym – wynika z opublikowanego w czasopiśmie naukowym "iScience" badania.

Biologom udało się szczegółowo udokumentować strategię polowania orek na rekina wielorybiego. Na zdjęciach i nagraniach została utrwalona taktyka stada wymierzona w „największą rybę na świecie”.

Podczas lotu nad Grenlandią i testów radaru UAVSAR naukowcom udało się uchwycić Camp Century – opuszczone „miasto pod lodem” stworzone przez armię USA w czasie Zimnej Wojny. – Dzięki nowym danym poszczególne struktury w tajemniczym mieście są widoczne w sposób, jakiego nigdy wcześniej nie widziano” – komentuje Chad Greene naukowiec z NASA specjalizujący się w badaniu kriosfery, czyli powłoki lodowej Ziemi.

W stolicy Szwecji ruszył Tydzień Noblowski. Rozpoczął się od tradycyjnego przekazania osobistych przedmiotów należących do tegorocznych noblistów do sztokholmskiego Muzeum Nagrody Nobla oraz sygnowania krzeseł w tamtejszej kawiarni.

W najnowszym odcinku „Komisji Kultury” rozmawiam z pisarzem Wojciechem Chmielewskim o twórczości noblisty Jona Fossego. Czy literatura może być doświadczeniem mistycznym? Czy możliwe jest pisanie o sobie bez obnażania się? A może w pełni zrozumieć pisarza da się tylko poprzez znajomość jego biografii? Te i inne pytania postawiłem mojemu rozmówcy, by pomóc słuchaczom zgłębić świat jednego z najciekawszych współczesnych pisarzy.

W najnowszym odcinku podcastu „Komisja Kultury” Marcin Kube rozmawia z Darią Chibner o tegorocznej Literackiej Nagrodzie Nobla

Jak najważniejsze na świecie nagrody dla naukowców stały się memem, choć sprawa jest superpoważna i kluczowa dla rozwoju badań w wielu dziedzinach.

Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson laureatami nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii, potocznie nazywanej „ekonomicznym Noblem”. Zostali wyróżniali za badania nad tym, jak instytucje wpływają na losy narodów.

Przeżyli atak na Hiroszimę i Nagasaki, uratowane życie poświęcili na przekonywanie do świata bez broni nuklearnej. Nagrodzenie Noblem organizacji japońskich świadków to dobra decyzja w czasie, gdy Putin straszy użyciem bomby atomowej.

Laureatem Pokojowej Nagrody Nobla została japońska organizacja Nihon Hidankyo. Pokojowa Nagroda Nobla jako jedyna ze wszystkich nagród Nobla przyznawana jest przez Norweski Komitet Noblowski.

Tegoroczna nagroda trafiła do Han Kang, dobrze znanej na świecie powieściopisarki, której cztery książki ukazały się po polsku. W 2016 r. dostała Międzynarodową Nagrodę Bookera za „Wegetariankę”.