Pasożyt manipuluje nami na różne sposoby

Toksoplazmą zakażona jest jedna czwarta ludzkości. Pierwotniak steruje naszym zachowaniem na kilka sposobów

Publikacja: 22.03.2011 15:52

Zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty

Zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty do polowania.

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak Michał Walczak

Toxoplasma gondii

nie dość że modyfikuje zachowanie ofiary, to jeszcze czyni to na różne sposoby. Różnice genetyczne pomiędzy pierwotniakami żyjącymi w Europie i Ameryce pokazują, że pasożyt może zaatakować zarówno system nerwowy czy strukturę DNA żywiciela, jak i wywołać u niego schizofrenię - twierdzą amerykańscy badacze na łamach pisma "Infection and Immunity".

Od myszy do kota

Toksoplazma znana jest z tego, że - przenoszona przez koty na ludzi - wywołuje toksoplazmozę. W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo. Tak naprawdę zagraża tylko ciężarnym kobietom, a raczej ich dzieciom, którym na etapie życia płodowego może bardzo zaszkodzić, wywołując m.in. wodogłowie czy zapalenie mięśnia sercowego.

Jednak i pozostali żywiciele podstępnego pasożyta nie powinni czuć się bezpieczni. Aby przejść przez cały cykl życiowy, toksoplazma najpierw infekuje szczura lub mysz, a dopiero potem kota. Kiedy trafi do żywiciela pośredniego, robi wszystko, by szybko dotrzeć do zasadniczego celu: kociego organizmu.

A czyni to, mącąc gryzoniom w głowach. Badania wykazały, że zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty do polowania. Przyczyną tego zachowania może być wydzielana pod wpływem pierwotniaka substancja podobna do LSD, która wywołuje halucynacje i psychozy. Badania przeprowadzone przez prof. Jaroslava Flegra z Uniwersytetu Karola w Pradze pokazały, że zakażeni toksoplazmą ludzie są bardziej skłonni do ryzykownych zachowań. Widać to wyraźnie u kierowców - ci zakażeni pierwotniakiem trzy razy częściej ulegają wypadkom drogowym niż osoby, u których nie wykryto przeciwciał świadczących o obecności pasożyta.

Na tropie schizofrenii

Teraz okazuje się, że pierwotniak może na co najmniej dwa sposoby zmieniać zachowanie żywiciela pośredniego. Naukowcy pod kierunkiem dra Jianchuna Xiao z John Hopkins School of Medicine odkryli w ciałach gryzoni trzy szczepy pierwotniaka, dominujące w Europie i Ameryce. Typ II, odpowiedzialny za 70 - 80 proc. zakażeń na obu kontynentach, nie wywołuje istotnych zmian genetycznych u ofiary, a przynajmniej w tych badaniach tego nie wykryto. Za to infekcje wywołane przez to dwie pozostałe odmiany toksoplazmy potrafią nieźle nabruździć w organizmie żywiciela. Typ I zmienia ekspresję genów związanych z centralnym systemem nerwowym, zaś typ III wpływa na geny sterujące metabolizmem nukleotydów, będących m.in. budulcem DNA i regulatorem podstawowych procesów chemicznych zachodzących w komórkach organizmu. Tak więc pasożyt uderza w najważniejsze funkcje życiowe swojego żywiciela.

- Stopień komplikacji infekcji wywołanej przez pierwotniaka Toxoplasma gondii zależny jest od tego, która odmiana pasożyta go wywołała, przynajmniej u myszy - mówi dr Xiao. - Warto wspomnieć, że odkryliśmy, iż wszystkie trzy odmiany pierwotniaka wpływały na receptor o nazwie VIPR2, który został wcześniej powiązany ze schizofrenią. Jeśli toksoplazma ma rzeczywiście związek z tą chorobą, nasze odkrycie może prowadzić do nowej terapii również tej choroby.

Toxoplasma gondii

nie dość że modyfikuje zachowanie ofiary, to jeszcze czyni to na różne sposoby. Różnice genetyczne pomiędzy pierwotniakami żyjącymi w Europie i Ameryce pokazują, że pasożyt może zaatakować zarówno system nerwowy czy strukturę DNA żywiciela, jak i wywołać u niego schizofrenię - twierdzą amerykańscy badacze na łamach pisma "Infection and Immunity".

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Nauka
Nowy gatunek ptasznika australijskiego. Naukowcy radzą: nie dotykać
Nauka
Badacze odbyli „podróż” do wnętrza Ziemi. Natknęli się na coś nieznanego
Nauka
Tajemniczy wulkan, który ochłodził klimat Ziemi. Naukowcy wreszcie go zlokalizowali
Nauka
Superwulkan Yellowstone: Gdzie może dojść do wybuchu? Najnowsze ustalenia naukowców
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Nauka
Naukowcy o możliwym wybuchu potężnego wulkanu. Świat nie jest przygotowany
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego