Okno na antyczny świat

Naukowcy polscy i amerykańscy badają port Berenike nad Morzem Czerwonym

Publikacja: 18.06.2012 19:35

Dzięki odkryciom w Berenike możliwe stanie się zrekonstruowanie krajobrazu starożytnego portu nad Mo

Dzięki odkryciom w Berenike możliwe stanie się zrekonstruowanie krajobrazu starożytnego portu nad Morzem Czerwonym

Foto: materiały prasowe

Misją Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego kierują wspólnie dr Iwona Zych z UW i dr Steve Sidebotham z Uniwersytetu Delaware. Przed rokiem „Rz" informowała o odkryciu tam magazynów i lin cumowniczych. Tegoroczne wykopaliska przyniosły więcej zaskakujących informacji.

Stanowisko archeologiczne Berenike znajduje się obecnie w kurorcie Madinat al Haras w południowo-wschodnim Egipcie, 450 km na południe od Hurgady. Nazwę starożytnemu miastu nadano na cześć Bereniki, matki władcy Egiptu Ptolemeusza II. Do portu zawijały statki z Indii, Cejlonu, południowej Arabii, Afryki, przywoziły kamienie szlachetne, przyprawy, kość słoniową, drewno, jedwab.

Stosując nowoczesne metody geofizyczne (m.in. georadar) i wiercenia geologiczne, badacze odtworzyli przebieg starożytnej linii brzegowej zatoki portowej, obrzeża miasta oraz zlokalizowali skamieniałą rafę, na której wzniesiono miasto.

Rozpoznali również teren wokół wyspy przy wejściu do zatoki portowej. Badacze natrafili tam na kompleks kultowy złożony z co najmniej trzech budowli z IV - V wieku. W jednej z nich znajdowało się zagłębienie mieszczące wielki koral o charakterze kultowym, kolumnowy ołtarz oraz małe ołtarzyki do spalania kadzidła.

W świątyni tej archeolodzy znaleźli różne przedmioty wotywne, między innymi głowę byka z brązu pochodzącą z południowej Azji. Przetrwały też ślady rytualnych uczt i ofiar składanych z mięsa.

Do świątyni przynoszono także bukiety kwiatów - analizy botaniczne wykazały, że były to rosnące w pobliżu lotosy, ale także irysy jemeńskie, które mogły dotrzeć do Berenike tylko w postaci cebulek lub sadzonek w doniczkach.

- To niepozorne znalezisko ma kapitalne znaczenie, gdyż wskazuje na związki kultu z regionem południowoarabskim - podkreśla archeolog Zuzanna Wygnańska.

Z archeologicznego punktu widzenia śmietnik nie jest mniej interesujący od okazałej świątyni. Ten rozkopany w Berenike dostarczył kapitalnych informacji. Funkcjonował przez około 500 lat, od I wieku p.n.e. W jego obrębie grzebano małe zwierzęta, przede wszystkim psy i koty. Archeozoolodzy zbadają szczegółowo kości zwierzęce.

Na tym terenie archeolodzy znaleźli obiekt zupełnie niepasujący do charakteru tego miejsca: dwa kopczyki kamienne, pod którymi były pochowane kilkuletnie dzieci. Ponieważ nie znaleziono przy nich darów grobowych, na razie ich wiek pozostaje zagadką, być może nie są to szczątki starożytne, lecz o wiele młodsze.

W obrębie śmietnika badacze znaleźli także mnóstwo ułamków ceramiki, szklanych naczyń, także luksusowych, z rżniętymi dekoracyjnymi wzorami, wyroby z fajansu, brązu, żelaza, gliniane lampki oliwne, a nawet dwa szklane paciorki z przedstawieniami masek teatralnych - była to luksusowa rzymska biżuteria z I wieku.

Rzadkim, cennym znaleziskiem jest drewniana deseczka z otworem, który służył do przewlekania przez niego sznurka lub rzemyka i przywiązywaniu do jakiegoś towaru, na przykład worka; była to zatem etykieta z dwujęzycznym napisem - greckim i aramejskim (jeszcze go nie odczytano).

W śmietniku przetrwały też resztki roślin, wśród nich skorupa orzecha kokosowego przywiezionego z Indii.

Archeolodzy wiedzieli już wcześniej o istnieniu dużej budowli w zachodniej części stanowiska. Sądzili, że mieściły się w niej magazyny i warsztaty obsługujące statki.

- Tegoroczne badania wykazały, że był to fort z funkcją magazynową, prawdopodobnie wzniesiony przez pierwszych władców ptolemejskich jeszcze w pierwszej połowie III wieku, w najwcześniejszej fazie funkcjonowania Berenike - uważa Marek Woźniak kierujący wykopaliskami w tym rejonie miasta.

W warstwach piasku wypełniającego fundamenty tego fortu badacze znaleźli zniszczone, porzucone narzędzia, jakich używali robotnicy budowlani - kawałek kamiennej osełki do ostrzenia metalowych kilofów, którymi kuto wykopy fundamentowe i szuflę do rozgarniania piasku sporządzoną z łopatki dużego zwierzęcia, nosi ona ślady intensywnego używania, starcia na szerokiej krawędzi.

Ułamki amfor, zwłaszcza stemple na uchwytach, odkopane w obrębie fortu, bada Roberta Tomber, specjalistka z British Museum.

Misją Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego kierują wspólnie dr Iwona Zych z UW i dr Steve Sidebotham z Uniwersytetu Delaware. Przed rokiem „Rz" informowała o odkryciu tam magazynów i lin cumowniczych. Tegoroczne wykopaliska przyniosły więcej zaskakujących informacji.

Stanowisko archeologiczne Berenike znajduje się obecnie w kurorcie Madinat al Haras w południowo-wschodnim Egipcie, 450 km na południe od Hurgady. Nazwę starożytnemu miastu nadano na cześć Bereniki, matki władcy Egiptu Ptolemeusza II. Do portu zawijały statki z Indii, Cejlonu, południowej Arabii, Afryki, przywoziły kamienie szlachetne, przyprawy, kość słoniową, drewno, jedwab.

Pozostało 85% artykułu
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi