Genetyczne źródło młodości

Wiemy, jak zapobiec zawałom serca i udarom mózgu, a do tego opóźnić starzenie – twierdzą badacze.

Publikacja: 18.05.2016 18:37

Genetyczne źródło młodości

Foto: AFP

Gdyby informacje naukowców się potwierdziły, lekarze zyskaliby potężną broń w walce z chorobami układu krążenia. Niewykluczone również, że ten sam mechanizm umożliwia regenerację tkanek.

Chodzi o białko Oct4 i kodujący je gen, który – jak dotąd sądzili badacze – przestaje być aktywny po okresie rozwoju płodowego. Naukowcy z University of Virginia (do zespołu należała również Pamela Światłowska z Uniwersytetu Gdańskiego) twierdzą jednak, że Oct4 działa w dorosłym życiu organizmu, choć nieco inaczej niż wcześniej.

Zespół dr. Gary'ego Owensa uważa, że odgrywa on decydującą rolę w formowaniu się płytki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych. To właśnie kruszenie się, odrywanie tych płytek, a następnie blokowanie światła naczyń są podstawowym mechanizmem wywołującym udary.

Zdaniem naukowców Oct4 kontroluje komórki mięśni gładkich, które w pewien sposób sklejają, stabilizują płytkę miażdżycową. Wpadli na pomysł, aby wyłączyć gen kodujący Oct4 i zobaczyć, co się dzieje z miażdżycą. W eksperymencie na zwierzętach okazało się, że płytki rosną większe, jest w nich więcej obumarłych komórek i lipidów, są mniej trwałe, a zatem bardziej niebezpieczne.

– Te wyniki mają znaczenie dla opracowania nowych metod terapeutycznych, które pomogą stabilizować miażdżycę – uważa dr Olga Cherepanova, która brała udział w tych badaniach.

Ale to nie koniec. Oct4 to jeden z czynników (obok Sox2, Klf4 c-Myc), dzięki którym udało się cofnąć dorosłe komórki organizmu do postaci przypominającej komórki macierzyste. To właśnie za odkrycie tego mechanizmu Japończyk Shinya Yamanaka otrzymał w 2012 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.

Zdaniem badaczy z University of Virginia odgrywa rolę w uruchamianiu mechanizmu regeneracji – przyspiesza leczenie ran. Badania nad tym – jeszcze na zwierzętach – trwają w laboratorium dr. Gary'ego Owensa.

– Znalezienie sposobu na podtrzymanie ekspresji tego genu w dorosłych komórkach może mieć doniosłe znaczenie dla zachowania zdrowia i być może odwrócenia niekorzystnych efektów związanych ze starzeniem się – mówi naukowiec. – Uważamy, że to, co odkryliśmy, to tylko wierzchołek góry lodowej, jeśli chodzi o sterowanie przekształcaniem się komórek. Będzie to miało znaczenie dla walki z chorobami u ludzi oraz w medycynie regeneracyjnej. Kto wie, może się okaże, że znaleźliśmy „źródło młodości" i sposób na ożywienie zużytych komórek. Tylko czas może przynieść odpowiedź.

Nie ma jednak róży bez kolców. Wcześniejsze badania nad Oct4 oraz kodującym go u ludzi genem POU5F1 w dorosłych komórkach macierzystych nie przyniosły tak jednoznacznych wniosków. Nie brakuje naukowców, którzy uważają, że rola tego białka jest wyolbrzymiana, a rezultaty ogłaszane przez niektóre zespoły to wynik błędów w obserwacji.

Aktywizacja tego genu w tkankach dorosłych organizmów może doprowadzić do rozwoju nowotworów – o czym świadczą eksperymenty wykonane na myszach.

Gdyby informacje naukowców się potwierdziły, lekarze zyskaliby potężną broń w walce z chorobami układu krążenia. Niewykluczone również, że ten sam mechanizm umożliwia regenerację tkanek.

Chodzi o białko Oct4 i kodujący je gen, który – jak dotąd sądzili badacze – przestaje być aktywny po okresie rozwoju płodowego. Naukowcy z University of Virginia (do zespołu należała również Pamela Światłowska z Uniwersytetu Gdańskiego) twierdzą jednak, że Oct4 działa w dorosłym życiu organizmu, choć nieco inaczej niż wcześniej.

Pozostało 82% artykułu
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska