Wyścig o życie, czyli jak to robią plemniki

W drodze do zapłodnienia jest jak na wojnie. Zwycięstwo dają sojusze

Aktualizacja: 21.01.2010 12:05 Publikacja: 21.01.2010 00:03

Kształt ludzkich plemników utrudnia im formowanie się w grupy

Kształt ludzkich plemników utrudnia im formowanie się w grupy

Foto: BEW

Dotarcie do komórki jajowej wymaga od plemników wiele wysiłku. Widać to w filmie Woody’ego Allena „Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać”. Widok reżysera w stroju plemnika, który przygotowuje się do inwazji, wzbudza wiele śmiechu, ale w świetle najnowszych doniesień trudno oprzeć się wrażeniu, że stworzona przez niego wizja ma wiele wspólnego z rzeczywistością. Dowodzą tego badania Heidi S. Fisher i Hopi E. Hoekstra z Harvard University. Pisze o nich „Nature”.

[srodtytul]Każdemu chodzi o to samo[/srodtytul]

– Wyścig plemników w kierunku komórki jajowej jest zacięty – opowiada Fisher. – Szczególnie wtedy, kiedy muszą one rywalizować z nasieniem innego samca.

Dlatego badaczki wzięły pod lupę osobniki z gatunku Peromyscus maniculatus. Myszy, które do niego należą, są znane z rozwiązłego życia seksualnego. Samice potrafią spółkować z kolejnym samcem zaledwie minutę po stosunku z poprzednim. W ten sposób w ich drogach rodnych w tym samym czasie może się znaleźć nasienie pochodzące od dwóch, a nawet większej liczby osobników. A każdemu z nich chodzi o to samo, czyli o zapewnienie ciągłości swoim genom. W praktyce oznacza to dotarcie jego plemników do jaja przed innymi.

[srodtytul]Słabości wierności[/srodtytul]

Zadanie to niełatwe, zwłaszcza gdy konkurencja nie śpi. Ale natura znalazła sposób na obejście problemu. Plemniki samców tego gatunku posiadły zdolność odróżniania tych, które pochodzą od tego samego osobnika co one, od tych, które są im obce. W ten sposób mogą zawiązywać ze swoimi krewniakami sojusze polegające na grupowaniu się w roje. W większym gronie są w stanie wyprzedzić samotnych konkurentów i szybciej dotrzeć do celu.

Uczone postanowiły sprawdzić, czy podobny mechanizm dotyczy również nasienia zwierząt monogamicznych. W tym celu przebadały myszy z gatunku Peromyscus polionotus, które są znane ze swojej wierności. Okazało się, że plemniki należące do ich samców nie posiadają umiejętności odróżnienia swoich od obcych. Po umieszczeniu w naczyniu laboratoryjnym nasienia kilku osobników nie doszło do zwarcia szyków. Z czego płynie wniosek, że współpracę między plemnikami wymusza współzawodnictwo panujące między samcami.

– Nasze obserwacje dowodzą, że komórki płciowe samców są bardziej złożone, niż się to dotychczas wydawało – ocenia Hoekstra. – A w związku z tym, że ponad 95 proc. ssaków nie jest monogamicznych, można przypuszczać, że umiejętność odróżniania przez plemniki swoich od obcych jest bardzo rozpowszechniona.

Badaczki nie wiedzą, na czym dokładnie owa szczególna umiejętność polega. W odkryciu tego sekretu mogą pomóc wcześniejsze prace innego zespołu naukowców, także z Harvardu. Udało im się ustalić, że u drożdży istotną rolę w procesie identyfikacji innych osobników odgrywapewien pojedynczy gen. W przypadku plemników system ten musi być szczególnie wrażliwy. Potrafią one dostrzec różnicę nawet między nasieniem samców z tego samego miotu.

[srodtytul]Haczykowate są lepsze[/srodtytul]

Czy podobnie współpracują ze sobą ludzkie plemniki? Badania sprzed kilku lat naukowców z University of Sheffield częściowo to potwierdziły. Fisher nie jest jednak tego pewna. – Plemniki gryzoni posiadają haczykowate główki, co ułatwia im formowanie się w grupy – tłumaczy. – Główki plemników człowieka są bardziej kuliste, co utrudnia im zwarcie szeregów.

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=i.redlinska@rp.pl]i.redlinska@rp.pl[/mail][/i]

Dotarcie do komórki jajowej wymaga od plemników wiele wysiłku. Widać to w filmie Woody’ego Allena „Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać”. Widok reżysera w stroju plemnika, który przygotowuje się do inwazji, wzbudza wiele śmiechu, ale w świetle najnowszych doniesień trudno oprzeć się wrażeniu, że stworzona przez niego wizja ma wiele wspólnego z rzeczywistością. Dowodzą tego badania Heidi S. Fisher i Hopi E. Hoekstra z Harvard University. Pisze o nich „Nature”.

Pozostało 86% artykułu
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań