Średniowieczne rękopisy pod lupą genetyków

Amerykańscy naukowcy badają DNA z pergaminu, na którym w XV wieku pisali francuscy skrybowie. W ten sposób chcą odkryć historię powstania rękopisów

Aktualizacja: 13.01.2009 07:57 Publikacja: 12.01.2009 19:22

Pobieranie materiału genetycznego z manuskryptu

Pobieranie materiału genetycznego z manuskryptu

Foto: C. Michael Stinson

Do dzisiaj z tamtego okresu przetrwały w Europie tysiące książek. Uczeni głowią się nad ich pochodzeniem: gdzie i kiedy powstały? W odkryciu części sekretów zakurzonych rękopisów mają pomóc badania z użyciem nowych technik genetycznych. Ich przeprowadzenia podjęła się para naukowców zza oceanu: dr Timothy L. Stinson, profesor angielskiego z North Carolina State University, oraz dr C. Michael Stinson, profesor biologii z Southside Virginia Community College.

Wiele średniowiecznych manuskryptów zostało napisanych na pergaminie wyrabianym ze skór zwierzęcych. Projekt Amerykanów polega na wyizolowaniu z niego materiału genetycznego i przeanalizowaniu go. Celem przedsięwzięcia ma być stworzenie bazy danych, która służyłaby pomocą w śledzeniu przeszłości starych dokumentów. Zdaniem Stinsona, bazę danych należy sporządzić na podstawie niewielkiej liczby manuskryptów o znanym wieku i pochodzeniu. Każdy z nich to prawdziwa kopalnia danych, ponieważ w przeciętnej średniowiecznej księdze wykorzystywano pergaminy produkowane ze skór ok. 100 zwierząt.

Wszystko zaczęło się w 2007 roku, kiedy para amerykańskich uczonych nabyła 11 kart pochodzących z dwóch ksiąg, które powstały w XV -wiecznej Francji. Pobrane z nich próbki zostały przesłane do Laboratorium PaleoDNA w Ontario w Lakehead University, specjalizującego się w badaniu starych materiałów. Okazało się, że pergamin zrobiono ze skóry bydła domowego.

Druga faza badań miała miejsce w listopadzie ubiegłego roku. Jej celem było określenie struktury genetycznej populacji zwierząt, z których powstał pergamin. Aby to zrobić, uczeni wyizolowali ze średniowiecznego materiału tzw. mitochondrialne DNA, które przekazywane jest w linii żeńskiej i w stosunkowo dobrym stanie może przetrwać długi upływ czasu.

Udało się ustalić, że stronice z tego samego manuskryptu miały to samo mitochondrialne DNA. A to oznacza, że zostały zrobione ze skóry jednego zwierzęcia lub jego bliskich krewnych. Podobnej zgodności nie było w przypadku trzech innych XV -wiecznych stronic. Źródło materiału, z którego powstały, musiało być więc inne. Genetyczne badanie skóry odkryło także parę sekretów ręcznie pisanej i bogato ilustrowanej Biblii używanej w Kościele przed reformacją w Anglii. Okazało się, że została zrobiona z wysokiej jakości pergaminu przywiezionego ze Szkocji.

Praca Amerykanów może pomóc nie tylko w badaniu pochodzenia pojedynczych sztuk rękopisów, ale i w poznaniu szerszego zjawiska – handlu pergaminem. Naukowcy zakładają, że większość tego materiału była produkowana i używana na dość ograniczonym obszarze.

[i]na podst. EurekAlert[/i]

Do dzisiaj z tamtego okresu przetrwały w Europie tysiące książek. Uczeni głowią się nad ich pochodzeniem: gdzie i kiedy powstały? W odkryciu części sekretów zakurzonych rękopisów mają pomóc badania z użyciem nowych technik genetycznych. Ich przeprowadzenia podjęła się para naukowców zza oceanu: dr Timothy L. Stinson, profesor angielskiego z North Carolina State University, oraz dr C. Michael Stinson, profesor biologii z Southside Virginia Community College.

Pozostało 83% artykułu
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań