Biolodzy z University of St. Andrews odkryli, jak wrony brodate (Corvus moneduloides) – ptaki z rodziny krukowatych, gatunku endemicznego dla Nowej Kaledonii i Wysp Lojalności, tworzą jedne z najbardziej wyrafinowanych narzędzi – patyczki z dokładnie ukształtowaną, haczykowatą końcówką. Wrony brodate są jedynym gatunkiem poza ludźmi, który produkuje w środowisku naturalnym przyrządy zakończone haczykiem. Ptaki tworzą te niezwykłe narzędzia z bocznych gałęzi niektórych roślin, starannie przygotowując haczyk, podobny do tego, jakim jest zakończone szydełko do robótek ręcznych. Przyrząd służy do wyciągania owadów z ciasnych otworów.
Zespół pod kierownictwem profesora Christiana Rutza zauważył, że wronie narzędzia różnią się znacznie od siebie pod względem wielkości i kształtu. Podczas gdy niektóre „szydełka" posiadają tylko ledwie zaznaczoną końcówkę, inne mają potężne haki.
– Podejrzeliśmy, że narzędzia z wyraźnymi haczykami są bardziej wydajne i mogliśmy to potwierdzić w kontrolowanych eksperymentach z dzikimi wronami. Im głębszy hak, tym szybciej ptaki wyciągały przynętę z dziur w drewnianych balach – mówi Rutz.
To ustalenie przyniosło koleje pytanie, co trzeba zrobić, aby uzyskać dobry hak? Naukowcy odkryli, że na jego jakość miały wpływ zarówno właściwości materiału roślinnego, jak i wronia umiejętność odpowiedniego oderwania gałązki. Gdy ptak ostrożnie odszczepiał patyczek, na końcówce zostawało więcej materiału, z którego mogło być później wyrzeźbione zakończenie. Co zaskakujące, dorosłe wrony, które mają duże doświadczenie w produkcji narzędzi, nie produkowały najlepszych haczyków i regularnie robiły to szybko i byle jak. Profesor Rutz zauważa, że staranne wykonanie może nie być najlepszą strategią w naturze, ponieważ potrzeba więcej czasu i wysiłku, aby wykonać takie narzędzia, a doświadczone ptaki mogą próbować uniknąć tracenia czasu.
Umiejętność przekształcenia bezużytecznego kawałka kamienia w potężne narzędzie była dostępna naszym przodkom już 3 miliony lat temu. Haczyki są zaskakująco młodym wynalazkiem – najstarsze znane haczyki na ryby mają zaledwie 23 tys. lat. Powszechnie uważane są za jeden z najważniejszych wynalazków ludzkości. Czy to oznacza, że wrona brodata z Nowej Kaledonii podąża tą samą ścieżką ewolucyjną co człowiek?
