- taką samą liczbę lat kalendarzowych co poprzednio, w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru.
Przeliczenie i podwyższenie emerytury jest możliwe tylko wtedy, gdy wskaźnik zarobków okaże się wyższy niż ten poprzednio przyjęty do obliczenia emerytury. Gdyby okazał się niższy, to ZUS odmówi przeliczenia.
W wypadku przeliczenia ZUS ponownie ustala podstawę wymiaru emerytury i jej wysokość. Z tym że stosuje się w tym przypadku kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia z uwzględnieniem waloryzacji, które nastąpiły od jego przyznania do złożenia wniosku o przeliczenie.
[b] Dokumenty, które mogą się przydać w przypadku przeliczenia podstawy wymiaru, to legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o wynagrodzeniu, zaświadczenia od pracodawców na druku ZUS Rp-7, a gdy pracodawca nie istnieje – kopie kart wynagrodzeń potwierdzone przez archiwum. Gdy chodzi o doliczanie okresów, przydadzą się świadectwa pracy i zaświadczenia z uczelni potwierdzające ukończenie studiów i programowy czas ich trwania.[/b]
Dodajmy, że osoba, której będzie przysługiwać nowa emerytura, a odnajdzie dokumenty sprzed 1999 r., może wystąpić o przeliczenie kapitału początkowego.
[srodtytul]4. Miałeś wcześniejszą emeryturę? Wystąp o kolejną[/srodtytul]
Osoba, która ma prawo do emerytury, może wystąpić o przyznanie takiego świadczenia na podstawie innego przepisu. Zazwyczaj chodzi o sytuację, w której zainteresowany ma emeryturę wcześniejszą, a występuje o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym.
Podobnie jest w wypadku przechodzących na emeryturę po rencie z tytułu niezdolności do pracy i po świadczeniu przedemerytalnym (tym przyznanym na starych zasadach, obliczonym jako 80 proc. emerytury).
Od dłuższego czasu istniał spór co do tego, jaką kwotę bazową należy w takim wypadku przyjmować do obliczenia emerytury. [b]10 września 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę[/b], że kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przez osobę mającą ustalone prawo do wcześniejszej emerytury, która podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalanej emerytury (art. 53 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 tej ustawy). Tym samym uznał, że ZUS postępował prawidłowo.
Jak wyjaśnia ZUS, podstawę wymiaru kolejnej emerytury (w części stażowej) może stanowić wyłącznie podstawa wymiaru emerytury przyznanej wcześniej. Natomiast część socjalna obliczana jest:
- od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do obliczenia emerytury wcześniejszej, lub
- od kwoty bazowej obowiązującej w dacie przyznania kolejnej emerytury, jeżeli po przyznaniu emerytury wcześniejszej ubezpieczony podlegał przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Zasady te wynikają z art. 21 ust. 2 pkt 1 i art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
A zatem przejście z emerytury na emeryturę opłaci się wówczas, gdy zainteresowany ma co najmniej 30 miesięcy ubezpieczenia po przyznaniu tej wcześniejszej.
W odniesieniu do części stażowej emerytury ZUS bierze starą podstawę wymiaru, z tym że przelicza ją przez wszystkie waloryzacje, jakie miały miejsce od przyznania poprzedniego świadczenia (starą podstawę wymiaru pomnoży przez kolejne wskaźniki waloryzacji).
Jeśli emeryt był ubezpieczony przez 30 miesięcy, to do obliczenia części socjalnej nowo przyznawanej emerytury ZUS uwzględni aktualną kwotę bazową (obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o ustalenie emerytury w powszechnym wieku).
Dzięki temu świadczenie obliczone w ten sposób okaże się wyższe od poprzedniego.
[srodtytul]5. Eliminuj okresy bez zarobków[/srodtytul]
Zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.
To szansa dla tych, którzy wykazali, że pozostawali w stosunku pracy, ale nie udowodnili – ile zarabiali.
Od 2009 r. ZUS z urzędu uwzględnia wynagrodzenie minimalne przy przyznawaniu świadczeń. Inaczej jednak jest w wypadku tych, którzy już takie mają. Ci muszą sami wystąpić z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru z uwzględnieniem płacy minimalnej – samodzielnie napisanym wnioskiem lub według wzoru – do oddziału ZUS, który wypłaca świadczenie.
[srodtytul]6. Sprawdź, czy należy się dodatek[/srodtytul]
Do emerytur i rent wypłacanych przez ZUS przysługują różne dodatki. Najczęściej przyznawany jest dodatek pielęgnacyjny.
Należy się on każdemu emerytowi po ukończeniu 75 lat (bez konieczności składania wniosku), a przed ukończeniem tego wieku – jeśli dana osoba ma orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Do końca lutego 2010 r. wynosi 173,10 zł.
[b]Uwaga![/b] Zdarza się, że osoby niepełnosprawne pobierają z gminy zasiłek pielęgnacyjny, a gdy kończą 75 lat, ZUS automatycznie przyznaje im dodatek pielęgnacyjny do emerytury lub renty. Uprawniony nie może pobierać jednocześnie dodatku pielęgnacyjnego i zasiłku pielęgnacyjnego, o czym zainteresowani często nie wiedzą. Nieraz po dłuższym czasie okazuje się, że nienależnie pobrane wsparcie z gminy (albo ZUS) trzeba zwrócić.
Obecnie dodatek pielęgnacyjny jest wyższy od zasiłku pielęgnacyjnego. Z tego względu, gdy należy się dodatek z ZUS, opłaca się zrezygnować z zasiłku pobieranego w gminie.
Warto także sprawdzić, czy nie przysługują inne dodatki: kombatancki, za tajne nauczanie, kompensacyjny, i świadczenia pieniężne: dla byłych żołnierzy górników, dla deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR, dla osób będących cywilnymi niewidomymi ofiarami działań wojennych, oraz ryczałt energetyczny.
[srodtytul]7. Waloryzacja[/srodtytul]
Po ostatniej zmianie przepisów waloryzacja świadczeń następuje co roku, w marcu, z użyciem ogłoszonego wskaźnika. Najbliższa nastąpi od 1 marca 2010 r. Świadczenia i przysługujące do nich dodatki zostaną pomnożone przez wskaźnik waloryzacji oraz wypłacone w podwyższonej kwocie z urzędu. Osoba pobierająca świadczenie nie musi więc podejmować żadnych działań w tej sprawie.
[ramka][b]Uwaga na limity[/b]
Emeryci, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, i renciści mogą zarobkować, ale przekroczenie pewnych limitów powoduje w ich wypadku obniżenie lub zawieszenie otrzymywanego z ZUS świadczenia.
Emeryt i rencista, który osiągał przychód z tytułu wykonywania pracy, która objęta jest obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, musi powiadomić ZUS o jego wysokości.
Limity dorabiania zależą od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Podane niżej kwoty dotyczą okresu od grudnia 2009 do lutego 2010 r. Bez ryzyka zmniejszenia emerytury (lub renty) można osiągnąć dodatkowy przychód w wysokości 2179,70 zł miesięcznie – czyli w wysokości do 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
ZUS zawiesi świadczenie, jeśli przychód przekroczy 4048,10 zł, czyli 130 proc. wynagrodzenia. Kto ma zarobki, które mieszczą się pomiędzy tymi sumami, musi się liczyć ze zmniejszeniem świadczenia, z tym że obowiązuje tzw. kwota maksymalnego zmniejszenia, która w wypadku emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi obecnie 467,09 zł, a renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 350,34 zł (obowiązuje ona do czasu kolejnej waloryzacji, czyli do końca lutego 2010 r.).
[b]Dorabiających emerytów i rencistów czeka też roczne rozliczenie z ZUS. Zestawienia swoich przychodów za 2009 r. muszą przesłać do ZUS do końca lutego 2010 r.
Jakie są roczne limity zarobkowania?[/b]
Graniczne kwoty przychodu wynoszą 25 999,80 zł (suma kwot przychodu odpowiadających 70 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń) i 48 285,20 zł (suma kwot przychodu odpowiadających 130 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń).
Kwoty maksymalnych zmniejszeń wynoszą w 2009 r. w wypadku emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 5551,38 zł, a renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 4163,80 zł.
Jeżeli z przedstawionych przez emeryta lub rencistę zaświadczeń wynikają przychody osiągnięte w poszczególnych miesiącach, można przeprowadzić rozliczenie miesięczne lub roczne. ZUS musi wybrać w takim przypadku wariant korzystniejszy dla zainteresowanego.
[b]Limity zarobkowania nie dotyczą natomiast osób, które osiągnęły już 60 lat – kobiety – i 65 lat – mężczyźni. Po przekroczeniu tego wieku można dorabiać do emerytury bez ograniczeń.[/b][/ramka]
[ramka] [b][link=http://www.rp.pl/temat/418484.html]Zobacz cały poradnik[/link][/b][/ramka]
