Mała Tosia z bawełnianej torby

Beata Czechowska, pracownica gdańskiego zoo, nie miała w tym roku normalnych świąt Bożego Narodzenia. Od sześciu tygodni jest bowiem przybraną matką małej kangurzycy Tosi.

W domku kangurów znalazła małego kangurka. – Był potwornie wyziębiony. Nie dawał znaków życia – wspomina Michał Targowski, szef gdańskiego zoo. Kangurek dostał kilka zastrzyków z glukozą. – Owinięto go w kocyki. Położono na kaloryferze – mówi Targowski. I stał się niemal cud. Kangurkowi wróciły czynności życiowe, otworzył oczy. Dyrekcja podjęła decyzję o tym, by matką Tosi została pani Beata. – Sami nie mogliśmy zapewnić maleństwu 24-godzinnej opieki – tłumaczy Targowski.

Ssak jest cały czas ze swoją przybraną mamą. Pani Beata ma specjalną torbę, którą nosi na brzuchu. Tosia uczy się już z niej wyskakiwać. Co jest najtrudniejsze w opiece? – Karmienie na każde żądanie. Jak u małego dziecka – opowiada pani Beata. Gdy Tosia zacznie przyjmować stały pokarm, wtedy – jak mówią pracownicy zoo – „będzie ją można ukangurzać". Najpierw trafi do stabilnego kojca w kangurzym domku, by oswajała się z dorosłymi, a potem, około lipca, zoo będzie próbowało połączyć ją ze stadem. – Musi mieć wtedy ze 100–120 cm wzrostu i być silna, by dać sobie radę – mówi Targowski. I podkreśla, że misją ogrodów zoologicznych jest m.in. ratowanie ginącego świata zwierząt.

– Czasami są problemy z odrzuconymi małymi – opowiada Targowski. Wspomina samca mandryla, który po odchowaniu przez człowieka nigdy nie został zaakceptowany przez stado. Był traktowany jak intruz. – Ale i tak mieliśmy z nim sporo szczęścia. Trafił do zoo w Belgii – wspomina.

Tosia nie jest jedynym kangurem wychowywanym przez pracowników zoo. Podobny przypadek ma miejsce teraz w stolicy.  –  Matka kangura miała ropień na pysku i traciła kondycję. Wyrzuciła dziecko z torby. Małym kangurem zajął się pracownik, który ma już takie doświadczenie – opowiada Andrzej Kruszewicz, dyrektor warszawskiego ogrodu. Dodaje, że gdy zwierzę jest porzucane przez matkę, dyrekcja nie dyktuje pracownikom, kto ma się nim zająć.  – Ochotników jednak nie brakuje – zauważa. I wspomina, że przed kangurkiem pracownicy zajmowali się panterami śnieżnymi czy małym tygrysem.

Według Kruszewicza szczególnie trudne do odchowania  są ssaki. – Ale jak się dobierze odpowiednie mleko zastępcze, to z reguły się udaje – tłumaczy.

Osiem lat temu w gdańskim zoo pracownicy musieli się zająć szympansicą Lizą, którą matka odrzuciła po urodzeniu. Małpę przygarnęła weterynarz Izabela Krauze, która zamieszkała na terenie ogrodu. – Gdy Liza dorosła, stado ją przyjęło – wspomina Targowski. Teraz Liza mieszka w stołecznym zoo. I została tutaj samicą alfa.

Kruszewicz wylicza, że jego pracownicy często zajmowali się ptakami, jeleniami, łosiami, serwalami czy porzuconymi lampartami. – Do wychowania małych kotów wykorzystuje się karmiące suki lub kotki. Ale jak nie ma takich pod ręką, to człowiek musi je zastąpić – mówi. Zauważa też, że nie wszystkim porzuconym zwierzętom można zapewnić właściwe funkcjonowanie. – Każdy przypadek jest indywidualny. Musimy sprawdzić, czy zwierzę jest zdrowe, czy nie ma zmian genetycznych – mówi Targowski. Przyznaje, że są sytuacje, kiedy zwierzęta się usypia. – To są naprawdę trudne decyzje – podkreśla.

Jak odchowane przez człowieka zwierzęta są  przyjmowane później przez stado? – Z tym bywa różnie. Im zwierzę inteligentniejsze, tym wyraźniejszy wpływ sztucznego odchowu – wyjaśnia Kruszewicz. Odchowany przez niego  pelikan ciągle go pamięta. U papug to norma. –  Wyraźnie widać bardziej przyjacielskie relacje ze znajomą osobą. Ssaki są wrażliwe na zapach i głos. Odróżniają swych opiekunów bezbłędnie. A ptaki po głosie – tłumaczy szef stołecznego zoo.

Zdaniem Kruszewicza człowiek nie powinien zastępować matki natury w przypadku samców kangurów czy samców jeleniowatych, bo jak dorosną, mogą zabić człowieka, z którym będą chciały odbyć walkę o dominację. To samo dotyczy pawianów, niezależnie od płci. –  Odchowywany u nas teraz kangurek to samiczka. Samiec byłby uśpiony. Samiczka poradzi sobie w stadzie, podobnie jak zebry, antylopy, kozy, świnie i inne kopytne. Z małpami to się nie udaje – tłumaczy Kruszewicz.