W tym odcinku przyglądamy się najważniejszym książkom Zajdla, przede wszystkim jego wielkim powieściom z lat 70. i 80. XX wieku: „Paradyzji”, „Limes inferior” i „Cylindrowi van Troffa”. Zastanawiamy się, które z nich najlepiej przetrwały próbę czasu i co je tak dobrze zaimpregnowało.
Czy duży wpływ na jego pisanie miało to, jakim krajem była ówczesna Polska Rzeczpospolita Ludowa? Państwo pełne absurdów, niesprawiedliwości, tłumiące wolność jednostki oraz pozostające pod nieustanną kontrolą, polityczną i militarną, „wielkiego brata” z Moskwy. Czy to mogło nie odcisnąć wyjątkowego piętna na wyobraźni twórców fantastyki z całego pokolenia?
Co różniło książki Janusza Zajdla od dzieł Stanisława Lema?
Marek Oramus wskazuje, które z książek Zajdla najlepiej bronią się w konkurencji ze współczesnymi powieściami sci-fi i czyta się je dzisiaj bardzo dobrze. Dodaje, że nakreślone w nich wizje można traktować nie tylko jako komentarz do życia w PRL, ale też równie dobrze można przyłożyć je do codzienności w państwie wolnorynkowej demokracji. Zarazem rozmówca podkreśla, że Zajdel poruszał wielokrotnie tematy należące do żelaznego kanonu fantastyki: kolonizacja kosmosu, nawiązywanie kontaktu z cywilizacją z innego świata, tworzenie społeczeństwa doskonałego.
Poza tematyką futurologiczno-społeczną, która zajmowała Zajdla, zwracamy też uwagę na język i styl, jakim posługiwał się autor „Paradyzji”. Czy bardzo ustępuje on pod tym względem powieściom Stanisława Lema? Czy pisanie sprawiało Zajdlowi trudność, czy też przeciwnie – robił to z lekkością?
Rzeczy, które przewidział w swoich powieściach Zajdel
Poruszamy także temat futurologicznych koncepcji Zajdla. Co sprawia, że Zajdlowski „klucz” z „Limes inferior” można dziś porównać do smartfonów i systemów kontroli obywateli? Jak do tego doszło, że jego wizje pozostają aktualne w epoce globalnej inwigilacji i algorytmów zarządzających naszym życiem?
