Dorosłość podszyta dzieckiem

Jaga, trzydziestoparoletnia graficzka, kupuje narzeczonemu w prezencie zabawne drobiazgi i T-shirty z nadrukami z ulubionych kreskówek, np. z Bobem Budowniczym. Mieszkają we Francji, gdzie już od dawna trwa moda na zabawki. Sébastien swoją fascynację tłumaczy podejściem do życia. – Zabawki są śmieszne. I wcale nie trzeba być dzieckiem ani mieć dzieci, żeby się nimi cieszyć. W końcu dzieci to też takie zabawki dla dorosłych, tylko że nudne, okrutne i brudne – żartuje Sébastien.

Przyznaje, że wielu jego znajomych zbiera głupie, nikomu niepotrzebne gadżety i żaden z nich nie ma własnych dzieci. – Ale wcale nie jesteśmy popaprańcami wymagającymi psychologa. To po prostu nasz sposób na zamanifestowanie inności wobec śmiertelnie poważnych mieszczan – dodaje Sébastien. Jak każda inna zabawa, również zabawa dziecinnością jest odreagowywaniem dorosłości. Sébastien na co dzień jest menedżerem w międzynarodowej korporacji. Po godzinach odpowiedzialnej pracy zmienia się nie do poznania.

[srodtytul]Maskotki i ciepłe uczucia[/srodtytul]

– Kiedy na pytanie, czym się zajmuję, odpowiadam, że robię zabawki, na twarzach moich rozmówców maluje się uśmiech – mówi Anna Żelazowska, która od dwóch lat szyje Alelale. Szmaciane zabawki – przytulanki, breloczki, poduszki z fantazyjnymi stworami.

Na pomysł wpadła w Paryżu, gdzie pomieszkuje. Włócząc się po mieście i serfując w Internecie, odkryła świat ręcznie robionych zabawek, które powstają niekoniecznie dla dzieci. – Wystarczy sprawdzić ceny. Moją inspiracją były m.in. zabawki Portugalki Rosy Pomar. Za uszytego przez nią sympatycznego królika z kolorowej bawełny trzeba zapłacić 80 euro. I wcale nie czeka długo na nabywców – opowiada Żelazowska.

Wśród zabawek zdarzają się prawdziwe dzieła sztuki. Te robione ręcznie są niepowtarzalne, bo każdy egzemplarz jest inny. Nie mają w sobie nic z seryjnie wytwarzanych bubli. Dlatego stanowią ekskluzywny upominek.– To najprostsza forma na przekazanie ciepłych uczuć – mówi Anna Plewicka-Szymczak ze sklepu Mufka na warszawskim Solcu, w którym można kupić takie dorosłe przytulanki. Potrafi ocenić dla kogo są kupowane. Jest przekonana, że breloczki w lekko makabrycznym wydaniu nie trafiają do dziecięcych rąk.

[srodtytul] Nie jestem taki poważny[/srodtytul]

Według Plewickiej-Szymczak kupowanie dziecięcych gadżetów jest też zabawą kanonami mody. – Słodkie breloczki bardzo często zdobią markowe torby eleganckich kobiet. Właśnie sprzedałam kolczyki w kształcie pieska – opowiada. Dorośli, obnosząc się z tego typu przedmiotami, wysyłają w świat komunikat: „nie jestem aż taki poważny, na jakiego wyglądam”. A nie chcemy wyglądać zbyt poważnie, ponieważ zewsząd atakują nas przekazy, że życie należy do młodych.

„Nie bawisz się, nie żyjesz” – głosi slogan młodzieżowej telewizji 4fun. Powaga, a już na pewno starość, w społeczeństwach rozwiniętych to temat tabu. Podążanie za trendami daje poczucie, że trzyma się rękę na pulsie.Moda na dziecięce lub młodzieżowe atrybuty będzie stale rosnąć. Przybywa do nas m.in. z Japonii, gdzie maskotka Hello Kitty dorobiła się statusu symbolu narodowego. Jej wizerunek zdobi nie tylko akcesoria dziecięce. Poważne urzędy stawiają jej pomniki, są nawet specjalne opiekacze, które robią grzanki z motywem Hello Kitty. Do takiego szaleństwa jeszcze nam daleko.Ale spróbujmy przez chwilę wyobrazić sobie Warszawę przyszłości. I plac Zamkowy, na którym zamiast kolumny Zygmunta stoi monstrualny pomnik Reksia. Czy mamy aż tyle dziecięcej fantazji?

[ramka][b]Kazimierz Krzysztofek - profesor socjologii Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie [/b]

Infantylizacja społeczeństwa jest bezpośrednio związana z komercjalizacją życia. Rynek od dawna nie tylko zaspokaja potrzeby. On je produkuje. I to w taki sposób‚ ażeby objąć jak największą grupę odbiorców. Proszę zwrócić uwagę‚ że produkty kultury masowej rzadko kiedy dzielą się na przedmioty dla dzieci i dorosłych. Umowna granica‚ powyżej której odbiorcy zlewają się w ogromną społeczność konsumentów, to dziesięć lat. Dlatego filmy takie jak animowany „Shrek” podobają się i dzieciom‚ i dorosłym. To nie przypadek‚ że odwołują się do dziecięcej fantazji‚ a jednocześnie zawierają aluzje zrozumiałe tylko dla dorosłych. Otwarcie świata dzieci dla dorosłych i – z drugiej strony – wydoroślenie świata dzieci powoduje‚ że idealny odbiorca znajduje się gdzieś pośrodku. Będzie nim dorosły zarabiający pieniądze‚ który nie utracił dziecięcej potrzeby zaspokajania zachcianek. Taki ktoś pieniądze wydaje na produkty kultury masowej. I nie powinien się za szybko zestarzeć ani ustatkować. Tym wymogiem rynkowym podszyty jest kult młodości w kulturze popularnej. Mamy do czynienia nie tyle z infantylizacją społeczeństwa‚ ile z jego juwenalizacją. Chcemy być wiecznie młodzi.