Tanio i pysznie, czyli śledzie

Wielką karierę, jaką zrobiły w kuchni Rzeczypospolitej, zawdzięczają śledzie kilku znakomicie uzupełniającym się właściwościom.

Publikacja: 23.09.2009 10:13

Tak zwany śledź pod pierzyną

Tak zwany śledź pod pierzyną

Foto: stockfood

Po pierwsze, z racji łatwości połowu i masowości występowania w Bałtyku były bardzo tanie, a do tego po prostym zakonserwowaniu w soli lub innej marynacie długo zachowywały trwałość i dawały się łatwo transportować. Mogły więc stanowić jeden z podstawowych składników diety ludzi ubogich – od Bałtyku po Karpaty.

Po drugie, doskonale pasowały do jadłospisu postnego, a przecież dawna Polska słynęła w świecie z wyjątkowo gorliwie przestrzeganych postów, które w sumie obejmowały ponad połowę dni w roku (wstrzemięźliwość w spożywaniu mięsa obejmowała każdą środę, piątek i sobotę, do tego dochodził Wielki Post, posty kwartalne i wigilie większych świąt kościelnych).

Trzecim atutem śledzi okazał się ich smak. Tanio, ale smakowicie! Dlatego też pojawiały się bardzo często nie tylko na biednych stołach. Do najlepszych (i – rzecz jasna – najdroższych) zawsze należały holenderskie matiasy, i tak zresztą pozostało do dziś.

Śledzie holenderskie należały do ulubionych przysmaków wileńskich łakomczuchów, a ich niezwykłą popularność świetnie ilustruje anegdota o ks. Piotrze Śledzewskim, historyku sztuki, który mieszkał w Wilnie przy ulicy Holenderia. Otóż kiedyś otrzymał list zaadresowany „ks. Piotr Holenderski, ul. Śledziarnia”.

[srodtytul]śledź pod pierzyną [/srodtytul]

500 g matiasów ? 3 duże ziemniaki ? 3 buraki ? 3 marchewki ? 4 jajka ? 3 cebule ? sok z cytryny ? garść siekanej natki ? miseczka domowego majonezu

Śledzie oczyścić i pokroić w kosteczkę. Ziemniaki, buraki i marchew ugotować, obrać i zetrzeć na grubej tarce. Jajka ugotować na twardo i posiekać. Cebulę drobno posiekać.

Na dnie salaterki ułożyć posiekane śledzie, skropić sokiem z cytryny i posypać natką. Wysypać warstwę cebuli, następnie połowę jajek, lekko posolić, polać majonezem. Ułożyć tartą marchew, posolić, polać trochę majonezem. Na marchwi ułożyć buraki, znowu posolić i dodać majonezu, wreszcie na wierzchu wysypać resztę jajek.

Przed podaniem odstawić do lodówki na minimum cztery godziny.

[srodtytul]śledzie proboszcza[/srodtytul]

500 g matiasów

słoik marynowanych grzybów

garść siekanej natki pietruszki

2 cebule

oliwa

Oczyszczone śledzie pokroić w kostkę, grzyby osączyć i pokroić w plasterki, cebule pokroić w cienkie półplasterki.

Układać w salaterce warstwami, każdą po kolei skropić oliwą i posypać natką.

[srodtytul]sałatka „raczki”[/srodtytul]

500 g solonych śledzi

200 g białej fasoli

200 g młodych buraków

200 g ogórków kiszonych

200 g ziemniaków

1 mała cebula

sos winegret

olej do smażenia

Fasolę, namoczoną wcześniej, ugotować w świeżej wodzie. Buraki ugotować w łupinach, wystudzić, obrać i pokroić w drobną kosteczkę. Ogórki kiszone obrać i drobno posiekać. Śledzie sprawić, wymoczyć, obrać ze skóry, oczyścić z ości, pokroić na małe kawałki. Buraki, ogórki i śledzie dołożyć do fasoli.

Ziemniaki ugotować w łupinach, obrać i pokroić w kostkę. Cebulę drobno posiekać i przeszklić na rozgrzanym oleju. Dołożyć ziemniaki i je podsmażyć. Zawartość patelni połączyć z innymi składnikami, wymieszać z sosem winegret i wstawić na kilka godzin do lodówki, by smaki się przegryzły.

[i]Piotr Bikont dziennikarz, znawca kuchni i smakosz, autor publikacji kulinarnych[/i]

Po pierwsze, z racji łatwości połowu i masowości występowania w Bałtyku były bardzo tanie, a do tego po prostym zakonserwowaniu w soli lub innej marynacie długo zachowywały trwałość i dawały się łatwo transportować. Mogły więc stanowić jeden z podstawowych składników diety ludzi ubogich – od Bałtyku po Karpaty.

Po drugie, doskonale pasowały do jadłospisu postnego, a przecież dawna Polska słynęła w świecie z wyjątkowo gorliwie przestrzeganych postów, które w sumie obejmowały ponad połowę dni w roku (wstrzemięźliwość w spożywaniu mięsa obejmowała każdą środę, piątek i sobotę, do tego dochodził Wielki Post, posty kwartalne i wigilie większych świąt kościelnych).

Kultura
Wystawa finalistów Young Design 2025 już otwarta
Kultura
Krakowska wystawa daje niepowtarzalną szansę poznania sztuki rumuńskiej
Kultura
Nie żyje Ewa Dałkowska. Aktorka miała 78 lat
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Kultura
„Rytuał”, czyli tajemnica Karkonoszy. Rozmowa z Wojciechem Chmielarzem