Tanio i pysznie, czyli śledzie

Wielką karierę, jaką zrobiły w kuchni Rzeczypospolitej, zawdzięczają śledzie kilku znakomicie uzupełniającym się właściwościom.

Publikacja: 23.09.2009 10:13

Tak zwany śledź pod pierzyną

Tak zwany śledź pod pierzyną

Foto: stockfood

Po pierwsze, z racji łatwości połowu i masowości występowania w Bałtyku były bardzo tanie, a do tego po prostym zakonserwowaniu w soli lub innej marynacie długo zachowywały trwałość i dawały się łatwo transportować. Mogły więc stanowić jeden z podstawowych składników diety ludzi ubogich – od Bałtyku po Karpaty.

Po drugie, doskonale pasowały do jadłospisu postnego, a przecież dawna Polska słynęła w świecie z wyjątkowo gorliwie przestrzeganych postów, które w sumie obejmowały ponad połowę dni w roku (wstrzemięźliwość w spożywaniu mięsa obejmowała każdą środę, piątek i sobotę, do tego dochodził Wielki Post, posty kwartalne i wigilie większych świąt kościelnych).

Trzecim atutem śledzi okazał się ich smak. Tanio, ale smakowicie! Dlatego też pojawiały się bardzo często nie tylko na biednych stołach. Do najlepszych (i – rzecz jasna – najdroższych) zawsze należały holenderskie matiasy, i tak zresztą pozostało do dziś.

Śledzie holenderskie należały do ulubionych przysmaków wileńskich łakomczuchów, a ich niezwykłą popularność świetnie ilustruje anegdota o ks. Piotrze Śledzewskim, historyku sztuki, który mieszkał w Wilnie przy ulicy Holenderia. Otóż kiedyś otrzymał list zaadresowany „ks. Piotr Holenderski, ul. Śledziarnia”.

[srodtytul]śledź pod pierzyną [/srodtytul]

500 g matiasów ? 3 duże ziemniaki ? 3 buraki ? 3 marchewki ? 4 jajka ? 3 cebule ? sok z cytryny ? garść siekanej natki ? miseczka domowego majonezu

Śledzie oczyścić i pokroić w kosteczkę. Ziemniaki, buraki i marchew ugotować, obrać i zetrzeć na grubej tarce. Jajka ugotować na twardo i posiekać. Cebulę drobno posiekać.

Na dnie salaterki ułożyć posiekane śledzie, skropić sokiem z cytryny i posypać natką. Wysypać warstwę cebuli, następnie połowę jajek, lekko posolić, polać majonezem. Ułożyć tartą marchew, posolić, polać trochę majonezem. Na marchwi ułożyć buraki, znowu posolić i dodać majonezu, wreszcie na wierzchu wysypać resztę jajek.

Przed podaniem odstawić do lodówki na minimum cztery godziny.

[srodtytul]śledzie proboszcza[/srodtytul]

500 g matiasów

słoik marynowanych grzybów

garść siekanej natki pietruszki

2 cebule

oliwa

Oczyszczone śledzie pokroić w kostkę, grzyby osączyć i pokroić w plasterki, cebule pokroić w cienkie półplasterki.

Układać w salaterce warstwami, każdą po kolei skropić oliwą i posypać natką.

[srodtytul]sałatka „raczki”[/srodtytul]

500 g solonych śledzi

200 g białej fasoli

200 g młodych buraków

200 g ogórków kiszonych

200 g ziemniaków

1 mała cebula

sos winegret

olej do smażenia

Fasolę, namoczoną wcześniej, ugotować w świeżej wodzie. Buraki ugotować w łupinach, wystudzić, obrać i pokroić w drobną kosteczkę. Ogórki kiszone obrać i drobno posiekać. Śledzie sprawić, wymoczyć, obrać ze skóry, oczyścić z ości, pokroić na małe kawałki. Buraki, ogórki i śledzie dołożyć do fasoli.

Ziemniaki ugotować w łupinach, obrać i pokroić w kostkę. Cebulę drobno posiekać i przeszklić na rozgrzanym oleju. Dołożyć ziemniaki i je podsmażyć. Zawartość patelni połączyć z innymi składnikami, wymieszać z sosem winegret i wstawić na kilka godzin do lodówki, by smaki się przegryzły.

[i]Piotr Bikont dziennikarz, znawca kuchni i smakosz, autor publikacji kulinarnych[/i]

Po pierwsze, z racji łatwości połowu i masowości występowania w Bałtyku były bardzo tanie, a do tego po prostym zakonserwowaniu w soli lub innej marynacie długo zachowywały trwałość i dawały się łatwo transportować. Mogły więc stanowić jeden z podstawowych składników diety ludzi ubogich – od Bałtyku po Karpaty.

Po drugie, doskonale pasowały do jadłospisu postnego, a przecież dawna Polska słynęła w świecie z wyjątkowo gorliwie przestrzeganych postów, które w sumie obejmowały ponad połowę dni w roku (wstrzemięźliwość w spożywaniu mięsa obejmowała każdą środę, piątek i sobotę, do tego dochodził Wielki Post, posty kwartalne i wigilie większych świąt kościelnych).

Kultura
Kolejna afera w ministerstwie kultury. Czy wpłynie na kampanię prezydencką?
Kultura
Podcast „Rzecz o książkach”: Sally Rooney znów o związkach. Powieść „Intermezzo”
Kultura
Kobiety zmieniają zasady gry. Wystartowała trzecia edycja Herstory
Kultura
Komandos angielskiej sztuki w Łodzi. Wystawa „St Ives i gdzie indziej”
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Kultura
Podcast „Rzecz o książkach”: „Maestro. Piękna gra Rogera Federera", biografia tenisowego asa w dużej intymności
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń