Co siedzi w głowie nastolatka?

Na temat ludzkiego mózgu krąży wiele plotek: a to że używamy zaledwie kilku jego procent, a to że osoby z dominującą prawą półkulą są bardziej kreatywne lub, że wszystkie uszkodzenia mózgu są nieodwracalne. Nic bardziej mylnego.

Publikacja: 31.01.2011 06:00

Co siedzi w głowie nastolatka?

Foto: Fotorzepa, Maciej Gołaszewski MG Maciej Gołaszewski

Red

Jedyne co wiemy dziś na temat mózgu to na pewno to, że kryje przed nami jeszcze wiele tajemnic i właściwie co dzień jesteśmy informowani o kolejnych odkryciach dotyczących tego organu.

Ostatnio grupa naukowców z Uniwersytetu Harvard, pod kierownictwem Dr Frances Jensen opublikowała badania dotyczące mózgu nastolatków. Jak się okazuje nie jest on dojrzały – jak zakładano dotychczas - w 100 procentach, a zaledwie w 80.

W okresie adolescencji zachodzą w nim cały czas liczne zmiany. Zdaniem badaczy mózg swój rozwój kończy ostatecznie około 25 roku życia, a u niektórych nawet później.

To odkrycie tłumaczy wiele zachowań, które pojawiają się u osób kilkunastoletnich i uważane są za typowe na tym etapie rozwoju. Do tej pory sądzono, że jest to wynik socjalizacji, która w tym okresie jest wyjątkowo silna. Jak się okazuje to nie wpływ kolegów, a poziom rozwoju mózgu decyduje w przeważającej mierze o zachowaniu dorastającej młodzieży.

[srodtytul]Jak myśli nastolatek?[/srodtytul]

Z badań naukowców wynika, że w początkowym okresie adolescencji szczyt rozrostu substancji szarej mózgu wzrasta(tej tworzącej korę mózgową), a potem jej poziom w sposób stopniowy spada. To sprzyja szybkiej nauce i przyswajaniu wiadomości, dlatego np. dużo łatwiej przyswajamy języki obce będąc dziećmi.

Niestety to samo zjawisko odpowiedzialne jest za szybkie przyswajanie wzorców płynących z otoczenia, zarówno tych psychicznych, jak i emocjonalnych. Nie od dziś wiadomo, że okres dojrzewania, to symboliczne wyjście z domu – dla młodego człowieka dużo bardziej liczy się opinia rówieśników, niż rodziców.

Ma to swoje dobre i złe strony, bo chociaż rówieśnicy stanowią istotne oparcie w tym trudnym dla młodego człowieka okresie, to jednocześnie wywierają na sobie nawzajem presję, proponując coraz to i bardziej ryzykowne zachowania.

Nie do końca rozwinięte „centra operacyjne” mózgu nie są w stanie poradzić sobie z dużą ilością bodźców, które nie układają się póki co w logiczną całość, bo brakuje im możliwości tworzenia związków przyczynowo – skutkowych, które są dopiero w trakcie kształtowania.

Być może to właśnie dlatego nastolatki tak łatwo rzucają obelgami pod adresem rówieśników, czy rodziców. W ich mózgu powstaje impuls, który każe im powiedzieć coś obraźliwego, a brakuje hamulca, który osobie dorosłej podpowiedziałby, że może w ten sposób kogoś zranić i sprawi, że nie wypowie swojej myśli głośno.

To samo można przełożyć na ryzykowne zachowania seksualne u nastolatków. Z natury jesteśmy podatni na zachowania powodujące wydzielanie się dopaminy, czyli hormonu szczęścia.

U nastolatków może to być o tyle niebezpieczne, że gdzieś na imprezie, pod wpływem alkoholu będą odczuwały chęć uprawiania seksu. Jednakże temu uczuciu nie będzie towarzyszył komunikat „dorosłego” mózgu: użyj prezerwatywy.

[srodtytul]Co się wtedy dzieje z mózgiem?[/srodtytul]

Okazuje się, że mózg nastolatka rozwija się w sposób nierównomierny, a kierunek tego rozwoju przebiega jakby od tyłu do przodu, a co za tym idzie najpóźniej dojrzewa płat czołowy. Jest on odpowiedzialny za takie funkcje jak: myślenie, pamięć, wolę działania i podejmowania decyzji, ocenę emocji i sytuacji, pamięć motoryczną, uczucie błogostanu (układ nagrody), przewidywanie konsekwencji działań i konformizm społeczny.

To właśnie dzięki płatowi czołowemu dorośli mogą skutecznie planować harmonogram zajęć, a nie jak ich nastoletnie dzieci chcieć uczęszczać na wszelkie możliwe zajęcia dodatkowe na które chodzą koledzy, bez względu na ilość czasu jaką miałyby pochłonąć.

Niedojrzałość płatu czołowego powoduje, że nastolatki nie są w stanie przewidzieć, iż mogą stworzyć zagrożenie na drodze, jeśli wsiądą za kierownicę pod wpływem alkoholu. A przecież już samo sięganie po alkohol w młodym wieku jest bardzo ryzykowne.

[srodtytul]Dobre wiadomości[/srodtytul]

Dobre wieści są takie, że przecież większości nastolatków udaje się przejść przez okres dojrzewania bez szwanku i wkraczają w dorosłość bez zaburzeń wyniesionych z tego okresu.

Mózg dojrzewa, ryzykowne zachowania znikają, a my dorośli, dzięki swej większej wiedzy na temat funkcjonowania młodzieży nie tylko wiemy skąd biorą się te zachowania, ale też możemy im zapobiegać dzięki łatwiejszej identyfikacji grup ryzyka.

Jedyne co wiemy dziś na temat mózgu to na pewno to, że kryje przed nami jeszcze wiele tajemnic i właściwie co dzień jesteśmy informowani o kolejnych odkryciach dotyczących tego organu.

Ostatnio grupa naukowców z Uniwersytetu Harvard, pod kierownictwem Dr Frances Jensen opublikowała badania dotyczące mózgu nastolatków. Jak się okazuje nie jest on dojrzały – jak zakładano dotychczas - w 100 procentach, a zaledwie w 80.

Pozostało 91% artykułu
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla