Bezcenne dzieła piśmiennicze na liście UNESCO

17 października w Pałacu Prezydenckim odbędzie się uroczystość wręczenia certyfikatów wpisu na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Głównym celem tego programu, który powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. jest zwrócenie uwagi rządów i opinii publicznej na znaczenie oraz konieczność ochrony dziedzictwa dokumentacyjnego, a także podejmowanie działań na rzecz jego popularyzacji i szerokiego udostępniania.

Na zainaugurowanej w 1997 r. Liście międzynarodowej obecnie znajduje się ponad 300 pozycji. Dwanaście z nich reprezentuje polskie dziedzictwo. Wśród nich są: dzieło Mikołaja Kopernika "O obrotach sfer niebieskich", utwory Fryderyka Chopina, tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980, Archiwum Biura Odbudowy Stolicy. Lista międzynarodowa jest uzupełniana co dwa lata.

W ramach Programu Pamięć Świata tworzone są również listy regionalne i krajowe. W wyniku prac Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata, (w jego skład wchodzą m.in. przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów) powstała pierwsza edycja Polskiej Listy Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata. Tworzy ją 11 bezcennych zabytków przechowywanych w zbiorach 9 instytucji (z Warszawy, Krakowa, Gniezna, Poznania i Wrocławia).

Na liście znalazły się :

Konstytucja 3 maja 1791 (Ustawa Rządowa)

- uznawana za pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucję, przechowywana w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie

Złoty kodeks gnieźnieński z II poł. XI w. (Codex Aureus Gnesnensis)

- księga liturgiczna używana podczas wielkich wydarzeń kościelnych i państwowych od średniowiecza do czasów współczesnych, przechowywana w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie

Kronika Galla Anonima z XII w.

- najstarsza kronika polska zachowana w Kodeksie zamojskim, zawiera informacje o początkach państwa polskiego i ważnych wydarzeniach w jego dziejach, przechowywana jest w Bibliotece Narodowej w Warszawie

Dokument lokacyjny miasta Krakowa z 5 czerwca 1257 r.

- akt wprowadzający Kraków do środkowoeuropejskiego systemu prawa miejskiego, mający wpływ na obecną zabudowę miasta, przechowywany w Archiwum Narodowym w Krakowie

Banderia Prutenorum autorstwa Jana Długosza z 1448 r.

- najstarsza w Europie księga chorągwi, zawiera podobizny 56 chorągwi zdobytych na wojskach krzyżackich, w tym pod Grunwaldem, przechowywana jest w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Kazania świętokrzyskie z II poł. XIII w.

- najstarszy zachowany prozatorski tekst w języku polskim, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie

Opis żup bocheńskich i wielickich z 1518 r.

(Brevis et accurata regiminis ac status zupparum Vieliciensium et Bochnensium sub annum Christi 1518 descriptio) zawiera unikalny opis struktury i funkcjonowania jednego z największych królewskich przedsiębiorstw ówczesnej Europy, przechowywany w Bibliotece Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie

Białoruski Tristan z XVI-XVII w.

- rękopiśmienny kodeks z białoruską wersją legendy o Tristanie i Izoldzie, przechowywany w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu

Autograf Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (1832-1834)

- dzieło literackie - pamiątka historyczna - nośnik narodowych wartości, przechowywany w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu

Akta Organizacji Narodowej Powstania Styczniowego

(1863-1864) obejmują zapisy dążeń narodu polskiego do odzyskania niepodległości utraconej w wyniku trzech rozbiorów Polski, w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

Memoriał Ignacego Jana Paderewskiego do prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona

z 17 stycznia 1917 roku - zawiera uzasadnienie konieczności odbudowy niepodległej, niezależnej gospodarczo Polski z dostępem do morza, przechowywany jest w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata, będzie można oglądać 18 i 19 października (w sobotę w godz. 11.30-16.30, w niedzielę w godz. 11-16) w Pałacu Prezydenckim przy ulicy Krakowskie Przedmieście 48/50.

Wstęp jest wolny. Goście proszeni są o zabranie dokumentu tożsamości ze zdjęciem (wejście do Pałacu Prezydenckiego przez biuro przepustek od strony Kościoła Seminaryjnego.)

Także w Warszawie będzie można zobaczyć oryginały Kroniki Galla Anonima oraz Kazań świętokrzyskich. Pokaz organizuje Biblioteka Narodowa w Pałacu Rzeczypospolitej przy placu Krasińskich 3/5 w sobotę, 18 października w godz. 10-18.

W dniach 20-24 października w godz. 10-15 w Archiwum Głównym Akt Dawnych przy ul. Długiej 7 w Warszawie prezentowane będą: oryginał Konstytucji 3 maja, akta Organizacji Narodowej Powstania Styczniowego oraz faksymile Memoriału Ignacego Jana Paderewskiego do prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona.

Oryginały dokumentów wpisanych na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata będzie można zobaczyć również w Krakowie, Gnieźnie, Poznaniu i Wrocławiu.

Archiwum Narodowe w Krakowie zaprasza na pokaz dokumentu lokacyjnego miasta Krakowa z 1257 r., który odbędzie się w sobotę i niedzielę 18 i 19 października w godz. 10-17 przy ul. Siennej 16.