Najciemniejsza gwiazda w okolicy

Polskim naukowcom udało się najdokładniej na świecie zmierzyć promieniowanie rentgenowskie Słońca

Publikacja: 25.02.2010 00:14

Zielone Słońce. Zdjęcie zrobione w linii widmowej silnie zjonizowanego żelaza przedstawia koronę sło

Zielone Słońce. Zdjęcie zrobione w linii widmowej silnie zjonizowanego żelaza przedstawia koronę słoneczną o temperaturze ok. 1 mln stopni Celsjusza

Foto: Fotorzepa

Pomiary przeprowadzono za pomocą zbudowanego we wrocławskim Zakładzie Fizyki Słońca Centrum Badań Kosmicznych PAN przyrządu SphinX (Solar Photometer in X-rays) umieszczonego na orbitalnym obserwatorium Koronas-Foton. Satelita wystrzelony został z kosmodromu Plesieck 30 stycznia 2009 roku. – Nasz przyrząd ma niezwykle wysoką czułość – podkreśla prof. Janusz Sylwester z CBK PAN.

W czasie ostatniego minimum pod względem promieniowania rentgenowskiego Słońce było najciemniejszą gwiazdą w promieniu 23 lat świetlnych od Ziemi – sugerują dane zebrane przez naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Spektrofotometr rejestruje promieniowanie rentgenowskie emitowane przez naszą gwiazdę. Jest zdolny wykryć emisję miękkiego promieniowania rentgenowskiego 20-krotnie słabszą od progu czułości najlepszych detektorów zainstalowanych na amerykańskim satelicie GOES.

Praca z wynikami badań została opublikowana w najnowszym wydaniu prestiżowego magazynu „EOS, Transactions, American Geophysical Union”.

Od lutego do końca listopada ubiegłego roku SphinX przesłał ok. 100 gigabitów danych. Był wówczas jedynym przyrządem na świecie zdolnym obserwować zmiany strumienia miękkiego promieniowania rentgenowskiego Słońca. Polscy naukowcy mieli niepowtarzalną okazję badania jasności rentgenowskiej Słońca w okresie minimum aktywności.

Pomiary polskich badaczy pozwalają lepiej poznać mechanizmy odpowiedzialne za rozbłyski słoneczne – zjawiska wpływające na pogodę kosmiczną. Pomagają zrozumieć mechanizm rozgrzewania się korony słonecznej, gorącej plazmy górnych części atmosfery Słońca. Tam powstaje miękkie promieniowanie rentgenowskie. Dane dostarczone przez spektrofotometr SphinX pozwoliły oszacować temperaturę korony w minimum słonecznym. Wynosiła niemal 2 miliony stopni Celsjusza. Naukowcom udało się także określić gęstość korony: w jej każdym metrze sześciennym znajdowało się 1014 cząstek.

–Ten wynik jest szczególnie ciekawy, bo w poprzednich okresach minimalnej aktywności gwiazdy korona była ponad stukrotnie gęstsza – komentuje prof. Sylwester. Rozsławiona przez film „Avatar” Alpha Centauri A, gwiazda podobna do Słońca i jedna z jego najbliższych sąsiadek, w tym czasie wysyłała ponad stukrotnie więcej promieniowania rentgenowskiego.

[i]—na podst. mat. CBK PAN[/i]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora

[mail=k.urbanski@rp.pl]k.urbanski@rp.pl[/mail][/i]

Pomiary przeprowadzono za pomocą zbudowanego we wrocławskim Zakładzie Fizyki Słońca Centrum Badań Kosmicznych PAN przyrządu SphinX (Solar Photometer in X-rays) umieszczonego na orbitalnym obserwatorium Koronas-Foton. Satelita wystrzelony został z kosmodromu Plesieck 30 stycznia 2009 roku. – Nasz przyrząd ma niezwykle wysoką czułość – podkreśla prof. Janusz Sylwester z CBK PAN.

W czasie ostatniego minimum pod względem promieniowania rentgenowskiego Słońce było najciemniejszą gwiazdą w promieniu 23 lat świetlnych od Ziemi – sugerują dane zebrane przez naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Kosmos
Naukowcy ostrzegają przed superrozbłyskiem Słońca. Jakie mogą być jego skutki dla Ziemi?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kosmos
Już dziś noc spadających gwiazd. To przedostatnie takie zjawisko w tym roku
Kosmos
Przełomowe odkrycie przy pomocy teleskopu Webba. To galaktyka z początków wszechświata
Kosmos
Tajemnice prehistorycznego Marsa. Nowe odkrycie dotyczące wody na Czerwonej Planecie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kosmos
NASA odkryła siedem kolejnych „ciemnych komet”. To im zawdzięczamy życie na Ziemi?