Wstęp do lotów załogowych

Prof. Ewa Szuszkiewicz Instytut Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego specjalnie dla "Rzeczpospolitej"

Publikacja: 04.08.2012 13:00

Prof. Ewa Szuszkiewicz

Prof. Ewa Szuszkiewicz

Foto: Rzeczpospolita

Czy misja Curioisity pozwoli potwierdzić istnienie życia na Marsie?

Ewa Szuszkiewicz:

Wśród pytań, na jakie odpowie nie będzie jeszcze tego o istnienie życia na Marsie, ale z pewnością wyniki badań zbliżą nas do odpowiedzi i na to pytanie.

Czy Curosity może więcej niż poprzednie łaziki?

Spirit i Opportunity posiadały instrumenty, za pomocą których poszukiwać mogliśmy jedynie istnienia wody na Marsie. Dostarczyły silnych argumentów na poparcie hipotezy, że woda w stanie ciekłym istniała tam w przeszłości, ale jak ona powstała i w jakich warunkach formowały się skały na tej planecie, tego już nie zdołały zbadać. Curiosity potrafi dużo więcej – dzięki niemu będziemy mogli wykonać pełną analizę geochemiczną skał i gruntu marsjańskiego. Wskaże nam najlepsze miejsca na poszukiwanie życia.

Jak będzie wyglądać codzienna praca łazika?

Wyląduje u podnóża Mount Sharp, góry składającej się z wielu warstw minerałów nagromadzonych w różnych okresach geologicznych ułożonych jedna na drugiej i doskonale zachowanych tak, że tworzą one doskonałą sekwencję czasową. Łazik rozpocznie analizę od warstw najniższych, które są jednocześnie najstarsze. Potem, posuwając się w górę będzie śledził chemiczną i fizyczną ewolucję skał i gruntu. Prześledzi proces formowania się skorupy Marsa, zachodzące tam podczas milionów lat procesy. Odczyta historię planety ukrytą w skałach marsjańskich.

Łazik ma także zbadać atmosferę Marsa.

Tak, przeprowadzi również pomiary meteorologiczne: wilgotność atmosfery, prędkość wiatru oraz temperaturę. Pozwoli nam to poznać warunki klimatyczne panujące na planecie, poznać cykl wodny i porównać go z tym, który występuje na Ziemi. Poszuka też metanu i innych związków organicznych zarówno w gruncie jak i w atmosferze. Określenie ilości metanu będzie ważnym wynikiem misji.

Czego jeszcze możemy się spodziewać?

Po raz pierwszy w sposób bezpośredni zmierzymy poziom promieniowania jonizującego na powierzchni. Określimy dawkę na jaką człowiek będzie narażony po wylądowaniu na Marsie. Znajomość tych wartości jest niezbędna przy planowaniu lotów załogowych.

Jak wybierano miejsce lądowania

Wybór miejsca jest kluczowy dla powodzenia misji.

Poszukiwania najlepszego miejsca do lądowania Curiosity trwało 5 lat, przeanalizowano ponad 50 różnych lokalizacji. Wymagania naukowe i techniczne stawiane misji zredukowały liczbę możliwości do czterech: krater Eberswalde, Mawrth Vallis, krater Holden oraz krater Gale. Wszystkie cztery miejsca na Czerwonej Planecie spełniają doskonale warunki konieczne dla powodzenia misji.

Miejsca lądowania były szczegółowo analizowane na podstawie zdjęć i pomiarów wykonanych przez poprzednie misje na Marsie. Do końcowej rywalizacji stanęły kratery Eberswalde i Gale. Latem zeszłego roku zwycięzcą ogłoszono krater Gale. Zwyciężył dzięki różnorodności występujących tam minerałów i najlepszych warunków do badania możliwości istnienia środowiska sprzyjającego w przeszłości życiu na Marsie. Szczególnie ważna okazała się bliskość góry (Mount Sharp) z doskonale zachowanymi warstwami, pochodzącymi z rożnych epok geologicznych.

Poprzednie lądowniki dostarczyły silnych argumentów za tym, że w przeszłości na powierzchni Marsa istniała woda w stanie ciekłym. Powstałe w odległych latach minerały mogą nam powiedzieć o warunkach w jakich tworzyły się i potwierdzić czy formowały się w warunkach hydrotermalnych czy tez nie. Wiemy na przykładzie Ziemi, ze takie środowiska są przyjazne organizmom żywym. W miejscu lądowania powinny więc znajdować się skały, które byłyby wystarczająco stare (3.5-3.8 mld lat), zawierałyby minerały świadczące o tym, ze do ich powstania potrzebna była woda (na przykład glina), występowałby w nich organiczny węgiel i na dodatek chcielibyśmy, aby własności tych skał jak najwierniej się zachowały po dzień dzisiejszy. Na podstawie takich kryteriów dokonano pierwszej wstępnej selekcji interesujących obszarów na Marsie.

Kolejna selekcja została dokonana na podstawie ograniczeń wynikających z bezpieczeństwa lądowania. Do zapewnienia równowagi cieplnej podczas lądowania Curiosity musi osiąść na Marsie w w okolicach równika, obszar lądowania musi być położony nisko, aby zdążyć wyhamować przed zetknięciem łazika z gruntem, nachylenie powierzchni lądowania nie może przekroczyć 30 stopni, no i oczywiście nie może być skał i kamieni o średnicy powyżej 75 cm w miejscu gdzie będzie lądował.

Istotnym warunkiem wyboru miejsca są wymagania dotyczące zabezpieczenia planety przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z Ziemi. Curiosity nie jest łazikiem wysterylizowanym. Powinien wylądować tam, gdzie woda była w przeszłości, ale nie tam gdzie jest teraz w postaci lodu lub płytko pod powierzchnią planety (mniej niż metr głębokości). Dlatego Curiosity nie będzie badał lodu wodnego Czerwonej Planety.

Czy misja Curioisity pozwoli potwierdzić istnienie życia na Marsie?

Ewa Szuszkiewicz:

Pozostało 99% artykułu
Kosmos
Tajemnice prehistorycznego Marsa. Nowe odkrycie dotyczące wody na Czerwonej Planecie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kosmos
NASA odkryła siedem kolejnych „ciemnych komet”. To im zawdzięczamy życie na Ziemi?
Kosmos
Zagadka powstania ogromnych galaktyk prawie rozwiązana. Co odkryli naukowcy?
Kosmos
Nie tylko pełnia Księżyca w grudniu. Jakie jeszcze zjawiska zobaczymy na niebie?
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kosmos
Naukowcy mylili się co do Wenus? Najnowsze odkrycie dotyczące „złego bliźniaka Ziemi”