Syria bez Baszara Asada. Droga w nieznane

Damaszek to strefa bez Baszara Asada – ogłosili w niedzielę rebelianci, którym przewodzi islamistyczna organizacja Hajat Tahrir asz-Szam (HTS). Władał krajem 24 lata, a rodzina Asadów 53 lata (przed Baszarem jego ojciec Hafiz). Jeszcze do 27 listopada tego roku HTS kontrolowała niewielki obszar na północnym zachodzie Syrii, w ostatnich dwóch dniach podboju pokonała ponad 200 kilometrów.

Gdzie jest obalony dyktator Baszar Asad – w niedzielę wieczorem nadal nie było wiadomo. Wcześniej spekulowano nawet, że nie żyje. 

Gdzie jest Baszar Asad. Według sojuszniczej Rosji nie ma go w Syrii

Resort dyplomacji sojuszniczej Rosji podał w końcu, że Asad „opuścił Syrię”, jak to określił – „w wyniku negocjacji” z pewną liczbą „uczestników tego konfliktu zbrojnego”. Co ma sugerować, że to jego decyzja, dzięki której możliwe będzie pokojowe ustanowienie nowej władzy. Rosjanie nie podali, czy to do nich udał się obalony dyktator.

O tym, że wsiadł do samolotu na damasceńskim lotnisku, pisano na całym świecie w niedzielę wcześnie rano, powołując się na agencję Reuters. 

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Syryjski obrońca praw człowieka: Syria to nie jest kraj, którym mogą rządzić dżihadyści

Na razie rebelianci zachowują się tak, jakby zmienili poglądy, otworzyli się na innych. Nie chcą...

Organizacja syryjskich emigrantów z Londynu od lat monitorująca sytuację w Syrii podała nawet godzinę odlotu samolotu, na którego pokładzie miał być dyktator. Ale w tym czasie żadna startująca stamtąd maszyna nie została zarejestrowana.

Dokąd uciekł obalony dyktator? Do Rosji, Iranu, Zjednoczonych Emiratów Arabskich? 

Wcześniej typowano, że Baszar Asad ucieka lub ucieknie do sojuszniczego Iranu lub prowadzących wielostronną politykę Zjednoczonych Emiratów Arabskich (na wiosnę zeszłego roku uznały, jak wiele innych państw sunnickich, że Asad wygrał wojnę domową, i wpuściły go znowu na arabskie salony). Władze emirackie jednak nie potwierdziły tego tropu.

Nieudokumentowane doniesienia na temat ucieczki dyktatora z Damaszku pojawiały się co najmniej od piątku. W nocy z piątku na sobotę szef irańskiej dyplomacji Abbas Araghczi mówił: „nic nie wiemy o jego miejscu pobytu”.

Choć inni przedstawiciele Islamskiej Republiki Iranu jeszcze w sobotę zapewniali, że „doniesienia o opuszczeniu Damaszku przez Baszara Asada i jego rodzinę są nieprawdziwe”.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Ucieczka Asada. Rebelianci dotarli do Damaszku, a armia mówi o upadku reżimu

Syryjskie dowództwo wojskowe poinformowało w niedzielę, że 24-letnie rządy prezydenta Baszara Asa...

W sobotę wieczorem oficjalne media irańskie podawały, że w Damaszku z Asadem spotkał się wysłannik najwyższego przywódcy Islamskiej Republiki Alego Chameneia, Ali Laridżani. Ale do spotkania miało dojść dzień wcześniej, czyli teoretycznie mogli omawiać sprawę rychłej ewakuacji dyktatora. Ostatnie zdjęcia z Asadem pochodzą sprzed tygodnia, gdy odwiedził go w Damaszku wspomniany szef irańskiego MSZ Araghczi.

Co może oznaczać „polityczny proces” w Syrii po upadku Baszara Asada?

Zagraniczni sojusznicy Baszara Asada, w tym przez lata szczególnie zaangażowany w jego obronę Iran, do ostatniej chwili zapewniali, że pomogą dyktatorowi. W sobotę pojawił się nowy ton w irańskich oficjalnych wypowiedziach: nawoływanie do „politycznego dialogu” między syryjskim rządem a jego przeciwnikami, choć czy tymi, którzy naprawdę go ostatecznie obalili, to nie jest pewne, bo padało określenie „prawowite grupy opozycyjne”. 

Nie ustawał w zapewnieniach o wsparciu dla Asada nowy lider libańskiego Hezbollahu Naim Mohamed Kasem, ale Izrael zadał tej organizacji w ostatnich miesiącach tak bolesne ciosy, że niewiele może ona zaoferować poza słowami otuchy dla zaprzyjaźnionego dyktatora.

Od końca zeszłego tygodnia stawało się jasne, że reżim nie może liczyć na Rosję, która włączając się w wojnę domową w Syrii w 2015 roku, raz już uratowała Baszara Asada. Sky News Arabija, telewizja nadająca ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w piątek podała, że Kreml już poinformował Asada, że ma inne priorytety niż ratowanie go (Ukrainę). 

W sobotę o losach Syrii rozmawiali w katarskiej Dausze szefowie dyplomacji Turcji, Rosji, Iranu i kilku monarchii sunnickich. Uznali, że w Syrii trzeba przerwać działania militarne i przygotować się do „kompleksowego procesu politycznego” zgodnie z zapomnianą rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ z 2015 roku. Proces miałby oznaczać dzielenie się władzą, ale gdy powstawała rezolucja, to Asad był w niezłym położeniu. Ministrowie wezwali do zachowania „jedności, suwerenności, niepodległości i jedności terytorialnej Syrii”. Brzmi to szczególnie intrygująco ze strony Siergieja Ławrowa, szefa dyplomacji Rosji, która brutalnie narusza integralność terytorialną Ukrainy.