Prawo autorskie po zmianach w Senacie. Wydawcy zadowoleni, naukowcy będą musieli poczekać

Chodzi o dodanie do ustawy rozwiązań, które mają wspomóc prasę w negocjacjach z cyfrowymi gigantami (np. Google), dotyczących ustalania odpłatności za wykorzystywanie treści. Jeśli negocjacje pomiędzy wydawcami a dostawcami usług cyfrowych na temat sposobu lub wysokości wynagrodzenia za publikację treści online okażą się bezskuteczne, strony będą mogły zwrócić się do Urzędu Komunikacji Elektronicznej o przeprowadzenie mediacji.

Czytaj więcej

Internet i prawo autorskie

Zmiany w prawie autorskim. Senat wprowadził korzystne poprawki dla wydawców

Prezes UKE będzie prowadził mediacje pomiędzy wydawcami prasy a big-techami w sprawie wynagrodzenia za korzystanie z publikacji prasowych przez platformy cyfrowe.

Zmiany w prawie autorskim. Senat przyjął poprawki dotyczące wydawców prasy

Jeśli także to nie przyniesie porozumienia, prezes UKE będzie mógł określić wysokość wynagrodzenia w drodze decyzji administracyjnej, od której będzie przysługiwało prawo odwołania do sądu.

— Poprawka załatwia najważniejsze sprawy, które były do osiągnięcia na tym etapie. Rozwiązanie to daje wydawcom i dziennikarzom pewną gwarancję bezpieczeństwa w negocjacjach z big-techami. Mam nadzieję, że ustawa wejdzie w życie właśnie w takim kształcie — mówi Marek Frąckowiak, prezes Izby Wydawców Prasy, który podkreśla, że to rozwiązanie jest korzystne dla wszystkich wydawców, od dużych ogólnopolskich mediów po małe lokalne.

— Szczególnie te ostatnie potrzebują ochrony i wsparcia prawnego oraz finansowego, by mogły przetrwać. A stanowią one jądro demokracji lokalnej — dodaje Frąckowiak.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie postulaty wydawców zostały uwzględnione. Przede wszystkim ustawa milczy na temat sztucznej inteligencji. Tymczasem treści prasowe są powszechnie wykorzystywane do trenowania algorytmów AI.

— Korzystanie z publikacji prasowych w tym celu musi się odbywać za zgodą wydawcy i na warunkach udzielonej licencji — dodaje prezes IWP.

Prawo autorskie a cele naukowe. Naukowcy poczekają na zmiany w prawie autorskim

Jednak z uwagi na to, że nowelizacja stanowi implementację unijnych przepisów, które Polska powinna wdrożyć już trzy lata temu – ta kwestia została odłożona na jesień. Podobnie jak inna kontrowersyjna sprawa związana w wykorzystaniem fragmentów utworów na cele naukowe i dydaktyczne. W toku prac legislacyjnych dozwolony limit wykorzystywania utworu zmieniał się jak w kalejdoskopie. Najpierw było to 20 proc., później 3 proc., a w wersji, która trafiła do Senatu, określono go na poziomie 25 proc. (teraz przepis tego nie precyzuje, posługując się pojęciem „fragment większych utworów”).

W praktyce – jak zwracali uwagę przedstawiciele środowisk naukowych – określenie dozwolonego limitu na poziomie 25 proc. może oznaczać np. konieczność przerywania pracy nad tekstem w połowie rozdziału, wyświetlanie studentom prezentacji multimedialnej w postaci np. jednej czwartej fotografii, wysłuchanie ćwiartki utworu muzycznego czy przedstawienie 25 proc. omawianego filmu

— Wprowadzenie sztywnego limitu 25 proc. objętości będzie przepisem blokującym wolność prowadzenia badań. Przepis negatywnie wpływać będzie na metody badań, których dobór i kształt zależeć powinien wyłącznie od badaczy. (...) W badaniach korpusowych (maszynowej analizy i interpretacji dużych zbiorów tekstów) oderwany od konkretnego zadania badawczego i specyfiki badanych treści limit 25 proc. dozwolonej objętości wprost podważy racjonalność metody badawczej — zwracał uwagę w piśmie do Senatu Dominik Purchała, z-ca dyrektora Centrum Kompetencji Cyfrowych UW.

Przedstawiciele Ministerstwa Kultury zapowiadają, że ta kwestia będzie przedmiotem prac. Dostrzegają potrzebę innego uregulowania limitu wykorzystania treści na cele dydaktyczne, a innego na cele badawcze.