Apteki dostały przyspieszenia dzięki uchodźcom z Ukrainy

Rynek hurtu aptecznego w trakcie pierwszych trzech miesięcy 2022 r. odnotował aż 22-proc. dynamikę. To imponujące tempo jest efektem popandemicznego powrotu pacjentów do leczenia innych chorób. Ale w dużej mierze jest też efektem zeszłorocznej niskiej bazy.

Wpływ pandemii...

2022 to już trzeci rok, w którym widać bardzo wysoką zmienność w branży.

– Rozpoczęło się to od wybuchu pandemii w 2020 r., kiedy rynek gwałtownie wzrósł. Potem były mocne spadki związane z lockdownami, a końcówka ubiegłego roku przyniosła pewną stabilizację. Natomiast początek 2022 r. to bardzo wysoka dynamika związana z lockdownem z I kwartału roku 2021 – mówi Piotr Sucharski, prezes Neuki, wiodącego gracza na rynku hurtowej dystrybucji farmaceutyków w kraju. Sucharski ocenia, że na rynku widać coraz większą stabilizację. – Kolejne kwartały to będą już dynamiki jednocyfrowe. Wrócimy do 4–5 proc. Taki właśnie wzrost rynku szacujemy na ten rok – mówi.

Zeszłoroczny wiosenny lockdown przekłada się też na niską bazę dla danych za kwiecień. Potwierdzają to szacunki firmy analitycznej PEX PharmaSequence, według których w trakcie 14 dni kwietnia 2022 r. rynek rok do roku wzrósł aż o 29,9 proc.

Natomiast w pierwszej połowie maja widać już zdecydowanie niższą dynamikę: sięgnęła 11 proc. w porównaniu z 15 pierwszymi dniami maja 2021 r. A w ujęciu miesiąc do miesiąca widać aż 20-proc. spadek. W pierwszej połowie maja obniżyła się sprzedaż zarówno leków na receptę (-18,8 proc.), jak i bez recepty (-21,5 proc.).

...oraz trwającej wojny

W lutym i marcu 2022 r. pozytywny wpływ na sprzedaż aptek miał wzrost popytu spowodowany chęcią pomocy Ukraińcom po agresji Rosji na ten kraj. Polacy kupowali w aptekach masowo środki opatrunkowe, dezyfekcyjne i leki przeciwbólowe bez recepty. Ten zryw miał wprawdzie charakter jednorazowy, ale wpływ toczącej się wojny na polski sektor farmaceutyczny będzie długofalowy. Zdaniem ekspertów możemy oczekiwać dalszego wzrostu sprzedaży – szczególnie w obszarze leków na receptę, gdy uchodźcy zaczną korzystać masowo z polskiej służby zdrowia.

Jak wskazuje Jarosław Frąckowiak, prezes PEX PharmaSequence, struktura społeczna Ukraińców uciekających przed trwającą wojną (głównie kobiety z dziećmi i osoby starsze) może szybko doprowadzić do wzrostu zapotrzebowania na farmaceutyki.

Według danych Straży Granicznej od początku rosyjskiej inwazji do Polski z Ukrainy przybyło ponad 3,4 mln osób. Z kolei liczba ukraińskich uchodźców w systemie PESEL przekroczyła 1,1 mln osób.

Placówek ubywa

Według najnowszych dostępnych danych, czyli tych za marzec 2022 r., średnia cena detaliczna leku wyniosła 24,6 zł i wzrosła o 0,2 proc. w porównaniu z poprzednim miesiącem, a względem analogicznego okresu 2021 r. wzrost był ponad 4-proc. – szacuje firma PEX PharmaSequence. Średnia cena detaliczna recept refundowanych rok do roku urosła o 3,2 proc., do 30,6 zł, produktów z recept pełnopłatnych o 6,7 proc., do 32,1 zł, a tzw. sprzedaży odręcznej o 5 proc., do 19,4 zł. Z kolei średnia marża apteczna dla wszystkich leków w marcu tego roku wyniosła 25,4 proc. i była wyższa o 2 proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r. oraz o 0,2 proc. w ujęciu miesiąc do miesiąca.

Zwyżki sprzedaży leków i obserwowana wysoka dynamika rynku to tylko jedna strona medalu. Druga jest bardziej pesymistyczna. Ostatnie lata są dla branży aptecznej trudne, co jest pokłosiem między innymi wprowadzenia w 2007 r. kontrowersyjnych przepisów, popularnie zwanych apteką dla aptekarza.