Dane o sprzedaży rozczarowały

Polscy konsumenci zostawiają w sklepach już znaczne więcej pieniędzy niż w pierwszej połowie roku. O ile od stycznia do czerwca sprzedaż detaliczna wzrosła średnio o mniej niż 1 proc., o tyle od lipca do października już prawie o 4 proc. – wynika z analizy „Rz".

Na taką poprawę wpływa pewna zmiana zachowań konsumentów. – Wciąż odkładamy, żeby mieć oszczędności, ale też by kupić dobra trwałego użytku – nowe meble czy sprzęt RTV. Równocześnie jednak coraz śmielej pozwalamy sobie na inne wydatki – zauważa Piotr Bujak, główny ekonomista Nordea Bank.

Dobrym przykładem jest żywność. O ile w pierwszej połowie roku nasze wydatki na jedzenie, napoje i wyroby tytoniowe były niższe niż rok wcześniej, o tyle w ostatnich miesiącach wzrosły realnie o ponad 2 proc. – Kiedy po silnym spowolnieniu gospodarki zaczyna się nam dziać coraz lepiej, to naturalnie kupujemy więcej i lepszej jakości dóbr pierwszej potrzeby, stąd lepsza ostatnio sprzedaż żywności – wyjaśnia Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Invest-Banku.

Podobnie nie odmawiamy sobie już tak bardzo rzeczy, które w czasie kryzysu najłatwiej ograniczać – książek czy gazet oraz ubrań i butów. W tej pierwszej kategorii co prawda sprzedaż detaliczna w okresie lipiec–październik spadła, ale tylko o ok. 0,5 proc., podczas gdy w I poł. roku spadek wynosił prawie 4 proc. W tej drugiej kategorii dynamika realnych wzrostów poprawiła się o ok. 3,5 pkt proc. (do ok. 15 proc.)

Zaskakujący jest za to nagły, widoczny od połowy roku, mocny wzrost sprzedaży samochodów (z 5,6 proc. w I poł. roku do 16 proc. po dziesięciu miesiącach). Dlatego ekonomiści podejrzewają, że tak naprawdę jest to popyt generowany przez firmy. – Taki gigantyczny wzrost nie pasuje do obrazu polskich konsumentów, zwłaszcza że jednocześnie znacząco nie zwiększa się sprzedaż paliw – podkreśla Wojciechowski.

Akurat na paliwach ciągle oszczędzamy. Praktycznie od początku roku nasze wydatki na ten cel ciągle spadają w porównaniu z poprzednim rokiem. Nie jest to tylko kwestia spadających cen na stacjach benzynowych – także w ujęciu realnym można mówić o mniejszym zużyciu benzyny czy oleju napędowego. – Najwyraźniej dla Polaków ceny rzędu 5,5–6 zł na litrze są zbyt wysokie i często przesiadają się oni np. do komunikacji publicznej – mówi Bujak.

Wzrost sprzedaży w supermarketach i dyskontach wciąż utrzymuje się na całkiem wysokim, ok. 10-proc. poziomie, a mebli, sprzętu AGD i urządzeń RTV – na ok. 4,5-proc.

W samym październiku sprzedaż detaliczna nieco rozczarowała. Jak podał wczoraj GUS, zwiększyła się (w porównaniu z październikiem 2012 r.) o 3,2 proc. To nie tylko mniej niż we wrześniu, gdy odnotowano wzrost o 3,9 proc., ale także znacznie poniżej oczekiwań analityków, przewidujących wzrost o 4,2 proc. W cenach stałych sprzedaż zwiększyła się o 3,7 proc. w październiku wobec 4,1 proc. we wrześniu.

Mimo rozczarowujących danych ekonomiści nie tracą nadziei, że popyt konsumpcyjny w kolejnych miesiącach będzie coraz silniejszy. – Gorszych od oczekiwań danych o sprzedaży detalicznej nie należy interpretować jako istotnej „zadyszki" w rozpoczynającym się ożywieniu w polskiej gospodarce – komentuje Wiktor Wojciechowski. Choć nie ma też powodów do nadmiernego optymizmu, to zdaniem ekonomisty Invest-Banku w kolejnych kwartałach gospodarstwa domowe będą wspierać ożywienie spożycia prywatnego.

Podobnie uważa Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Polska. – Zgodnie z naszymi szacunkami w IV kw. wzrost konsumpcji prywatnej przyspieszy do 1,1 proc. z prognozowanych 0,8 proc. w III kw. i 0,2 proc. w II kw. – wylicza.

– Dane, choć nieco słabsze, wpisują się w scenariusz stopniowego ożywienia gospodarczego, wskazując, że za coraz szybszym tempem wzrostu PKB nie stoi już wyłącznie eksport, ale również, w coraz większym stopniu, popyt krajowy – dodaje Piotr Bielski, ekonomista BZ WBK.