Materiał partnera: Deloitte
Rynek audytu sprawozdań finansowych w Polsce przeszedł znaczną przemianę w ciągu ostatnich 30 lat, a niewątpliwie miała na to wpływ specyfika poszczególnych dekad. Lata 90., początek nowego porządku gospodarczego, prywatyzacja i wejście na rynek firm prywatnych można skonkludować jako czas przygody i zbierania doświadczeń „nowego wspaniałego świata". Prawdziwe przyspieszenie przyniosła kolejna dekada – wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej napłynęły inwestycje zagraniczne, a gospodarka zaczęła rosnąć, podobnie jak rynek firm audytorskich. Pierwsza dekada XXI wieku to również rozwój Giełdy Papierów Wartościowych i nowe wymogi dla spółek na niej notowanych. Ostatnie dziesięć lat to czas regulacji, nowych obowiązków, kodeksu dobrych praktyk dla spółek giełdowych, unifikacji podejścia na poziomie rynków unijnych i bliższej współpracy polskiego regulatora z ESMA (European Securities and Markets Authority). Wspólnym mianownikiem powstających w Polsce przepisów z tymi obowiązującymi na innych rynkach są standardy badania, czyli zasady przeprowadzenia badania, zasady etyki i niezależności, jakich musi przestrzegać biegły rewident, oraz standardy kontroli jakości firm audytorskich.
Przepisy kształtują rzeczywistość
Fundamentem dla tych obszarów są międzynarodowe przepisy i wytyczne, zaczynając od Międzynarodowych Standardów Badania (MSB), poprzez Kodeks Etyki Zawodowych Księgowych, który określa podstawowe zasady etyczne ważne dla zawodowych księgowych, kończąc na Międzynarodowych Standardach Kontroli Jakości (MSKJ), określających normy i wytyczne dla systemów kontroli jakości stosowanych przez audytora. Mniejsze różnice w przepisach występują w przypadku audytów spółek, niebędących Jednostkami Zainteresowania Publicznego (JZP). Zarówno w przepisach w USA, jak i EU, JZP są pod szczególnym nadzorem i posiadają specjalne uregulowania we wszystkich trzech wyżej wymienionych wymiarach. Przepisy dotyczące badania JZP są bardziej restrykcyjne, co wynika ze specyfiki tych podmiotów, a w szczególności ich publicznego znaczenia. W Polsce największy wpływ na obowiązujące audytorów przepisy ma ustawa z dnia 11 maja 2017 roku o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Spowodowała ona, że przepisy dotyczące audytu zaczęły znacząco różnić się zarówno od tych stosowanych w innych krajach UE, jak i na świecie.
Większego znaczenia w spółkach nabierają systemy kontroli wewnętrznej, komitety audytu czy obowiązki raportowe. Zarówno przepisy, jak i działania podmiotów badanych są istotne z punktu widzenia prac audytorskich, dlatego powinny niezmiennie pozostawać w optyce biegłych rewidentów.
Świat jutra dla audytu
Jutro dla audytu rozpoczęło się już wczoraj i nie tylko w związku z wybuchem pandemii koronawirusa. Biznes ma świadomość, że digitalizacja przedsiębiorstw jest nieunikniona. Postępuje cyfryzacja, wzrasta ilość dostępnych danych, a konieczność ich przetwarzania ma również istotny wpływ na proces audytu. Usprawnienie procedur badania sprawozdań finansowych to w Deloitte jeden z priorytetów. Innowacyjne narzędzia wykorzystujemy między innymi w procesie pozyskiwania danych, ich zaawansowanej analizie oraz w komunikacji z klientem i organizacji procesu badania, jak również przy inwentaryzacjach. W przyszłości niewątpliwie największą rewolucją będzie wykorzystanie w procesie badania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji (AI) i na rozwiązaniach chmurowych. AI może mieć zastosowanie np. w analizie zapisów księgowych, wskazując te nietypowe, które niosą wyższe ryzyko błędu. Trzeba mieć na uwadze, że nowe narzędzia wspierające audyt muszą być niezmiennie oparte na regulacjach, odpowiadać na zmiany w rachunkowości oraz dostosowywać się do zmieniającego się otoczenia rynkowego.
