Owce z milionami

Kolejny wielki rozłam w branży zarządzania aktywami. Z Arki do własnej firmy zarządzania aktywami odeszli kluczowi pracownicy, pociągnęli za sobą 10 proc. załogi. Teraz mają kłopoty. Oskarżenie o nieuczciwą konkurencję przy rozkręcaniu biznesu jest już w sądzie. To sprawa bez precedensu.

Odchodzący w ostatnich latach z instytucji uwierzyli, że podbiją rynek, który do niedawna zarezerwowany był dla wielkich, międzynarodowych korporacji. Ale to właśnie tym firmom zawdzięczają doświadczenie, markę, kontakty.

– Jeśli ma się dobry start, a potem się nic nie schrzani, nie zniszczy sobie reputacji, można żyć jak pączek w maśle – mówi jeden z „dezerterów”.

[srodtytul]Arka pozywa[/srodtytul]

Dobry start, czyli jaki? Najlepiej mieć od razu zaklepanych kilku klientów, bo z ulicy rzadko ktoś przyjdzie i powierzy spore pieniądze firmie, która nie ma historii. W zależności od struktury opłat pobieranych od klientów w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI) czy spółce asset management (AM) wystarcza często już 100 mln zł albo nawet mniej, by nie dokładać do interesu.

Skąd je wziąć? Najłatwiej od klientów instytucji, w której wcześniej się pracowało. Ale gdzie jest granica między biznesem a etyką, czyli uczciwą konkurencją? Dotychczas dyskusje na ten temat między instytucjami a gwiazdami, które z nich odchodziły, toczyły się za zamkniętymi drzwiami. Kilka tygodni temu BZ WBK AIB Asset Management, spółka zarządzająca funduszami Arka i portfelami zamożnych klientów, poszedł dalej. Wszczął postępowanie sądowe przeciwko osobom zajmującym się sprzedażą w Caspar AM – swoim dawnym pracownikom – za podbieranie klientów.

BZ WBK AIB AM oskarża byłych pracowników głównie o wykorzystywanie kontaktów z klientami posiadającymi wielomilionowe portfele oraz o straszenie ich m.in. niepewnością co do przyszłości Arki z powodu zmiany właściciela. Całą grupę BZ WBK kupuje hiszpański Santander. Ponoć odchodzący mówią też klientom o możliwym pogorszeniu wyników inwestycyjnych BZ WBK AIB AM właśnie z powodu odejścia kluczowych zarządzających, którzy przeszli do Caspara. „Dezerterzy” zaprzeczają.

Caspar AM ponad rok temu założyli Leszek Kasperski, były członek zarządu BZ WBK AIB AM, zajmujący się m.in. sprzedażą, i Piotr Przedwojski, wieloletni zarządzający akcjami w funduszach Arka. Dołączył Błażej Bogdziewicz, także wieloletni zarządzający akcjami w Arce. Przeszli też inni pracownicy, w sumie 14 osób (na 21 pracowników Caspara), w tym większość zespołu sprzedawców – siedem osób. Pod koniec grudnia przewodniczącym rady nadzorczej został Jacek Kseń, były prezes Banku Zachodniego WBK. To bankowiec z olbrzymim stażem i świetnymi kontaktami w kraju i za granicą.

Caspar ruszył z działalnością w połowie ubiegłego roku. Na koniec grudnia zarządzał aktywami rzędu 300 mln zł. W tym czasie aktywa portfeli BZ WBK AIB AM obniżyły się o blisko 200 mln zł. Caspar zyskał 157 klientów, BZ WBK AIB AM ubyło 188.

– Konkurencja jest dobra, zdrowa dla rynku i klientów, ale musi być uczciwa i odbywać się w granicach prawa jednakowo obowiązującego wszystkie podmioty gospodarcze. Uważamy, że działania naszych byłych pracowników współpracujących obecnie z Caspar AM daleko wykraczają poza te granice. Dlatego wystąpiliśmy na drogę sądową przeciwko byłym pracownikom (z udziałem Caspar AM) o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji oraz o zapłatę odszkodowania. Fakt, że sąd dla jednego naszego byłego pracownika ustanowił zakaz kontaktu z klientami naszej spółki, potwierdza nasze ustalenia – relacjonuje Krzysztof Grzegorek, prezes BZ WBK AIB AM.

[wyimek]12 mld zł jest wart majątek zarządzany przez firmę Krzysztofa Grzegorka[/wyimek]

Ten pracownik Caspara złożył do sądu zażalenie. – Oskarżenia wobec niego są bezpodstawne. Nasi dyrektorzy sprzedaży wykonują swoje obowiązki zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji – twierdzi Leszek Kasperski, szef Caspar AM.

Kasperski nie przeczy, że część jego klientów wcześniej trzymała pieniądze w BZ WBK AIB AM. – Przed założeniem Caspara nie informowaliśmy klientów o naszych planach. Po naszym odejściu, ale jeszcze zanim ruszyliśmy z działalnością, sporo osób odezwało się do nas i powiedziało, że chce nam powierzyć swoje pieniądze, bo zna zarządzających i im ufa. Te osoby dzwoniły do nas i kontaktowały się przez Internet, my tworzyliśmy listę potencjalnych klientów. Do nich odezwaliśmy się na początku. Polecali nas znajomym, nierzadko też klientom BZ WBK AIB AM – mówi Kasperski.

Traf chciał, że i pierwszy klient Kasperskiego też „pochodzi” z Arki. Kasperski spotkał polskie małżeństwo podczas wakacji w Azji. Od słowa do słowa okazało się, że trzymają grube miliony w BZ WBK AIB AM. Gdy usłyszeli, że Piotr Przedwojski będzie teraz zarządzał w Casparze, powiedzieli: Zadzwoń, jak ruszycie, przyjdziemy do was.

Kasperski ostatnio odbiera dużo telefonów. Z gratulacjami.

– Ludzie z rynku mówią, że stworzyliśmy świetny biznes, skoro boi się nas Arka. Tak mówią: duży boi się małego – przytacza Kasperski.

Kasperski już teraz ma problemy, musi się tłumaczyć przed Komisją Nadzoru Finansowego, odpowiadać na pozwy i wpisać postępowanie sądowe do czynników ryzyka w dokumencie emisyjnym. Caspar wkrótce ma zadebiutować na rynku NewConnect warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych.

[wyimek]0,3 mld zł jest wart majątek zarządzany przez firmę Leszka Kasperskiego[/wyimek]

Niektórzy mówią, że w grę mogą wchodzić ambicje. Z naszych informacji wynika, że jeszcze pod koniec 2009 r. Grzegorek rozważał odejście z Arki i otworzenie własnej spółki zarządzającej aktywami. Nawet rozmawiał o tym z zarządzającymi, proponując im udział w tym przedsięwzięciu. Pomysł spalił na panewce. Prezes Grzegorek sprawy nie komentuje.

[srodtytul]Cienka granica[/srodtytul]Trudno udowodnić zarzuty. Żeby wygrać sprawę, przed sądem musi się pojawić zwerbowany klient. A ten nie będzie chciał zeznawać, bo skoro w danej firmie trzyma pieniądze, to znaczy, że jest z niej zadowolony – mówi osoba z branży.

Często klienci sami chcą iść za zarządzającym. – Na pewno reklamowanie swojej nowej spółki oraz spotkania z klientami, którzy sami o nią pytają, nie są przekroczeniem żadnych zasad – podkreśla inny nasz rozmówca.

Na Zachodzie normą jest „chodzenie” klientów za zarządzającymi.

– W Polsce TFI bankowe nie były i nie są zainteresowane mówieniem klientom o swoich zarządzających i przedstawieniem ich jako odpowiedzialnych za wyniki. Muszą się wtedy liczyć z tym, że będzie trzeba im dużo więcej płacić lub pójdą na swoje. Zapewne przypadek BZ WBK AIB AM i Caspara spowoduje falę umów o zakazie konkurencji w stosunku do najlepszych zarządzających, a może i sprzedawców – komentuje Grzegorz Mielcarek, członek zarządu Investors TFI. To towarzystwo kilka lat temu założył razem z Maciejem Wiśniewskim. Obaj wcześniej pracowali w BZ WBK AM.

Niektóre instytucje stosują takie klauzule, ale jeśli już, to na przykład tylko na pół roku. – Nieetyczne jest tworzenie firmy jedynie na podstawie listy klientów ze swojej starej firmy. Jeśli jednak klient sam odnajduje swojego zaufanego zarządzającego, to jest w porządku – twierdzi Mielcarek.

Na pewno wypada kierować się zdrowym rozsądkiem.

– Zbyt agresywne namawianie klientów do zmiany instytucji finansowej może prowadzić do skomplikowanych sytuacji. Lepiej się skupiać na kwestiach najważniejszych, jak wyniki inwestycyjne. Rynek jest duży. Dla dobrego zarządzającego wystarczy miejsca – uważa Sebastian Buczek, prezes Quercus TFI.

Buczek to wieloletni prezes ING TFI, własne towarzystwo założył w 2007 r. Rozwijało się powoli, dziś jest jednym z liderów. Dziesięciu z siedemnastu pracowników pochodzi z ING TFI lub ING Investment Management.

[ramka][srodtytul]Wielkie rozłamy, wielkie sukcesy[/srodtytul]

Większość twórców własnych biznesów korzystała na starcie z pieniędzy dotychczasowych klientów.

Pierwsza na rynku prywatnych firm zarządzających aktywami, założona i kierowana przez Polaków, była Opera TFI. Powstała w 2005 r., założona przez Macieja Kwiatkowskiego oraz kolegów. Kwiatkowski od początku miał większość udziałów i objął fotel prezesa. Wszyscy odeszli z BRE Asset Management (dzisiaj BRE Wealth Management), wszyscy pracowali przed BRE razem w Creditanstalt, pierwszej spółce asset management w Polsce.

Po początkowym sukcesie Opera miała słabszy okres w 2008 r., gdy na rynkach szalał kryzys. Potem stanęła na nogi, przejęła nawet towarzystwo SEB TFI.

Pod koniec ubiegłego roku i w samej Operze nastąpił rozpad. Kwiatkowski i Korab, kiedyś nie tylko wspólnicy, ale i przyjaciele, stracili wspólny język. Korab, który najpierw odpowiadał w Operze za zarządzanie aktywami, a potem za sprzedaż, rozstał się z firmą. Otwiera własne TFI. Skąd weźmie pierwsze aktywa? – Już teraz mam sygnały od niektórych klientów, że chętnie pójdą za mną. Sami do mnie dzwonią – mówi Tomasz Korab.