Decyzja Standard & Poor's o obniżeniu oceny wiarygodności kredytowej z najwyższego AAA do AA+ była oczekiwana, ale mimo to zaskoczyła polityków i ekonomistów. Niewykluczone, że takie same decyzje podejmą pozostałe dwie agencje – Fitch i ostatnio bardzo surowy Moody's.

Przez weekend wszyscy czekali na poniedziałkową reakcję rynków. Politycy i bankierzy mogą zapomnieć o sierpniowych wakacjach. A wielu z nich zadaje sobie pytanie, czy będzie powtórka z zapaści po upadku banku Lehman Brothers.

Na razie wiadomo, że utratę najwyższego ratingu USA poprzedziło "zniknięcie" ze światowych giełd prawie 3 bln dol. Dla USA cięcie ratingu oznacza 100 mld dol. wzrostu kosztów obsługi zadłużenia.

Co przesądziło

S&P ogłosił swą decyzję w piątek wieczorem, po zamknięciu sesji na Wall Street, po dwóch tygodniach żenujących przepychanek w Kongresie i Senacie USA. Demokraci i republikanie prowadzili tam wstępną kampanię przed przyszłorocznymi wyborami prezydenckimi.

Republikanie nie chcieli się zgodzić na żadne podwyżki podatków, a demokraci na wzrost kosztów życia dla najbiedniejszych. Wczoraj Biały Dom wezwał polityków, by przestali się spierać, bo ich kraj traci międzynarodowe zaufanie.

Wcześniej administracja USA zakwestionowała wiarygodność analiz S&P. Według źródeł zbliżonych do sprawy znalazła w nich zawyżenie o 2 bln dol. wydatków uznaniowych i agencja była zmuszona usunąć tę liczbę z dokumentu. Sam prezydent Barack Obama nie wypowiedział się publicznie.

Wśród powodów, jakie podał S&P, tnąc rating, jest ocena, że oszczędności, jakie miał zaplanować rząd USA, powinny wynieść – zdaniem agencji – nie 2,1 bln dol., ale przynajmniej 4 bln. I to nie przez dziesięć lat, tylko jak najszybciej.

Reakcje polityków

Jeszcze w sobotę ministrowie finansów i prezesi banków centralnych państw G7 i G20 ustalili, że będą ze sobą rozmawiać w niedzielę. Jednak wczoraj stwierdzili, że "zdzwonią się" ponownie dziś. W sobotę o kryzysie rozmawiali prezydent Francji Nicolas Sarkozy i premier W. Brytanii David Cameron.

Wczoraj wieczorem na specjalnym posiedzeniu zabrała się Rada Europejskiego Banku Centralnego. Nieoficjalnie wiadomo było, że prezes EBC Jean-Claude Trichet chce, by zarząd jak najszybciej zdecydował o skupowaniu włoskich obligacji. Taki krok chciał ułatwić w piątek premier Włoch Silvio Berlusconi, który obiecał zwiększyć i przyspieszyć oszczędności i zbilansować budżet już w 2013 r. Dług jego kraju wynosi już 1,8 bln euro.

Nie jest to nowy pomysł, ale EBC dotychczas skupował tylko obligacje portugalskie i irlandzkie, i to w małych ilościach. Niewykluczone, że EBC zdecyduje się na wpompowanie w europejskie rynki gotówki, by nieco uspokoić inwestorów.

Do zamknięcia tego wydania "Rz" nie było wiadomo, czy decyzja ostatecznie zapadła. Nieoficjalnie się wskazuje, że w EBC są poważne różnice zdań, czy taka akcja jest rzeczywiście wskazana, a i Włosi oraz Hiszpanie zapewniali, że nie mają żadnych problemów z obsługą swojego zadłużenia (jest ona najdroższa od wprowadzenia euro w 1999 r.).