Kompas Sztuki 2011,ranking polskich artystów współczesnych

Już po raz trzeci najwyższe oceny (w sumie aż 260 punktów) zebrał wybitny rzeźbiarz Mirosław Bałka. Ma on bardzo wysoką pozycję nie tylko na naszym rynku. Cieszy się też wielkim uznaniem zachodnich krytyków i kolekcjonerów.

Drugie miejsce w rankingu, podobnie jak rok temu, przypadło zmarłemu w ubiegłym roku Jerzemu Nowosielskiemu (154 punkty). Za nim uplasował się kolejny artysta, którego pożegnaliśmy kilka miesięcy temu, Roman Opałka (146 punktów). Awansował na trzecie miejsce z szóstego.

Po raz drugi na czwartej pozycji w Kompasie Sztuki jest Alina Szapocznikow, ale tym razem z dużo większą ilością punktów (141, rok wcześniej 99). To efekt wzrostu jej popularności po ostatnich głośnych prezentacjach twórczości.

W otwierającej ranking dziesiątce po raz pierwszy znaleźli się: Wilhelm Sasnal (przesunął się z pozycji 15. na szóstą) oraz nieżyjący już wybitny artysta awangardowy Władysław Strzemiński (awans z 13. miejsca na dziewiąte).

W Kompasie Sztuki znalazło się też wielu młodych twórców, których nazwiska wcześniej pojawiały się w Kompasie Młodej Sztuki (artyści do 35. roku życia), publikowanym w „Moich Pieniądzach" co dwa lata (ostatnio 16 grudnia 2010 r.). Ale i w tej grupie nastąpiły przetasowania. Wojciech Bąkowski, numer jeden Kompasu Młodej Sztuki 2010, w tegorocznej edycji Kompasu Sztuki zajmuje 32. pozycję (przed rokiem był 19.). Z kolei Norman Leto (drugi w Kompasie Młodej Sztuki) spadł tym razem z pozycji 32. na 44. Dlaczego? Być może przyczyniła się do tego zmiana galerii reprezentujących tych twórców.

W tym roku lista jest krótsza o 36 nazwisk w porównaniu z Kompasem Sztuki 2010. Ma to niewątpliwie pozytywny wpływ na jakość rankingu. Sporo galerii skoncentrowało się na artystach ze ścisłej czołówki, rezygnując z promowania twórców, z którymi na co dzień współpracują. Mirosław Bałka został wskazany aż przez 35 galerii zdobywając 260 punktów (przed rokiem 179, a dwa lata temu 165).

Wzrosła też liczba punktów zgromadzonych przez pozostałych artystów z najlepszej dziesiątki. Nastąpiła więc konsolidacja opinii, co dobrze rokuje na przyszłość. Odpadło sporo twórców, którzy wcześniej byli typowani przez jedną galerię. A większość tych, którzy otrzymali jeden punkt, prezentuje bardzo wysoki poziom (m.in. Kajetan Sosnowski, Olga Wolniak, Tomasz Tatarczyk, Jan Szancenbach). Interesujące wnioski można wyciągnąć porównując preferencje galerii prywatnych i niekomercyjnych. Te pierwsze więcej uwagi poświęcają twórcom, których prace są dostępne na rynku.

Co roku Kompas Sztuki jest szeroko komentowany nie tylko przez środowiska związane z rynkiem sztuki. Niektórych irytuje, inni witają go z entuzjazmem. Warto podkreślić, że z roku na rok liczba oponentów się zmniejsza, a jakość merytoryczna Kompasu rośnie.

Jak powstał ranking

- Tegoroczna, piąta już edycja Kompasu Sztuki, obejmuje 288 twórców i pięć grup artystycznych.

- Lista jest sumą opinii 79 najlepszych polskich galerii: komercyjnych (między innymi Starmach Gallery, Zderzak, Leto, Propaganda, lokal_30, Bochenska Gallery, Le Guern) oraz publicznych, zajmujących się przede wszystkim promocją sztuki (CSW Zamek Ujazdowski, Bunkier Sztuki, BWA Zielona Góra, Galeria Biała, Galeria Bielska, Arsenał Poznań).

- Punkty przyznają tylko właściciele bądź szefowie galerii, czyli osoby, które mają najlepszą orientację w tym, co dzieje się na rynku sztuki.