Z badania „Wolontariat pracowniczy przyszłości” przeprowadzonego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce i Fundację BNP Paribas w 2021 roku wynika, że firmy podejmują najwięcej aktywności w zakresie pomocy społecznej, edukacji i wychowania oraz ekologii.

Wolontariat pracowniczy to dobrowolna, bezpłatna praca na rzecz innych, świadczona przez pracowników i wspierana przez ich pracodawcę. Jak podkreślają autorzy raportu „Wolontariat pracowniczy przyszłości”, jest to ważne narzędzie służące zaspokajaniu różnych potrzeb pracodawców, pracowników i otoczenia firmy. – To świetny przykład budowania partnerstw lokalnych, wspierania organizacji pozarządowych działających w obszarze solidarności społecznej, edukacji czy ekologii. To równie istotne narzędzie HR, wzmacniające kompetencje pracowników i ich integrację oraz dające poczucie sprawczości. Wolontariat niesie moc pozytywnych doświadczeń i daje korzyści każdej zaangażowanej stronie: beneficjentom, pracownikom i pracodawcy – zaznacza Joanna Gajda-Wróblewska, prezeska zarządu Fundacji BNP Paribas.

Liczy się satysfakcja

Zdaniem ekspertów szacunek dla drugiego człowieka, empatia i zdolność do kooperacji to najważniejsze postawy, jakie powinien kształtować wolontariat pracowniczy. – Z naszego badania wynika, że pracownicy dzięki zaangażowaniu w wolontariat mają przede wszystkim satysfakcję z niesienia pomocy oraz poczucie wpływu na otoczenie. Inne korzyści, jakie czerpią, to m.in. zdobywanie nowych doświadczeń, przydatnych w pracy zawodowej i w życiu, oraz wzrost satysfakcji z pracy w firmie, co także pozytywnie wpływa na ich dobrostan – mówi Tomasz Schimanek, autor raportu, polityk społeczny, badacz, aktywista pozarządowy, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce.

Poczucie znaczenia pracy

Coraz więcej firm ma świadomość, że angażowanie się w pomaganie innym daje pracownikom poczucie znaczenia pracy, wzmacnia przywiązanie do firmy oraz relacje interpersonalne, przyczynia się także do rozwoju ich kompetencji, poprawia komunikację wewnętrzną. I przede wszystkim pokazuje kluczowe problemy społeczne i środowiskowe oraz uświadamia ludziom, jak wiele wspólnie można zrobić. – Dziś sensowność pracy (ang. work meaningfulness) jest uważana za jeden z istotniejszych czynników sprzyjających motywacji i zaangażowaniu pracowników. Praca dla firmy pozwalającej na realizację działań prospołecznych czy proekologicznych przyczynia się do budowy wyższego dobra, daje poczucie celu – mówi Katarzyna Kunert z Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce.

Są też firmy, które wprowadzają wolontariat pracowniczy na siłę, bez woli i zgody pracowników, jako część realizacji strategii CSR. Wtedy nie przynosi on oczekiwanych efektów.

– Dominującym powodem podejmowania wolontariatu przez pracowników jest chęć zrobienia czegoś dobrego dla innych i zyskanie satysfakcji z niesienia pomocy – darowania komuś swojej energii, wiedzy, wsparcia – mówi Kunert.

Pomagać można w różnej formie

Wolontariat pracowniczy może przybierać różne formy. Można wyróżnić: wolontariat akcyjny (jednorazowy) lub długoterminowy na rzecz konkretnych organizacji lub instytucji, często przy wsparciu pracodawcy. – Wolontariat realizowany przez pracowników może być też dzieleniem się kompetencjami, wiedzą i doświadczeniem np. w czasie spotkań ze start-upami, organizacjami pozarządowymi, liderami społecznymi czy takimi instytucjami, jak szpitale, hospicja. Coraz częściej nazywa się go wolontariatem kompetencji. Pracownicy mogą pomagać merytorycznie również w sieci, dzięki e-wolontariatowi, np. przez platformę TuDu.org.pl, tworzyć strony internetowe dla akcji społecznych, zbierać dane do baz – mówi Kunert. Ten ostatni rodzaj wolontariatu stał się bardzo popularny w pandemii, gdzie w czasie lockdownów i ograniczonej mobilności pozwalał podtrzymywać więzi i wspólnie działać.

Warto podkreślić, że ani pandemia, ani inflacja czy wojna w Ukrainie nie sprawiły, że firmy zaprzestały działań na rzecz innych. Wręcz przeciwnie. Z ostatniego badania „Wolontariat pracowniczy dla Ukrainy” przeprowadzonego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce i Fundację BNP Paribas wynika, że sytuacja kryzysowa związana z wojną i pomoc dla uchodźców spowodowały wzrost aktywności dotychczasowych wolontariuszy, pojawienie się nowych pracowników chcących się angażować w pomoc. – W dość szybkim tempie nastąpił rozwój ilościowy i jakościowy programów wolontariatu pracowniczego, a pracownicy wspięli się na wyżyny kreatywności i w bardzo ciekawy i skuteczny sposób pomagają potrzebującym. Firmy zaczęły porządkować swoje programy wolontariatu pracowniczego i wprowadzać dotychczas niestosowane rozwiązania, służące zwiększeniu skuteczności pracy wolontariuszy – mówi ekspertka.

Pracownik musi dostać wsparcie

Firma, która planuje rozpocząć tego typu działania, powinna w pierwszej kolejności porozmawiać z pracownikami i zapytać ich, jaki rodzaj wolontariatu chcą realizować i w co konkretnie chcą się zaangażować. – Każdy ma inną potrzebę pomagania i przeróżne obszary społecznej aktywności. Co więcej, przedsiębiorca powinien dać zespołowi narzędzia do społecznego zaangażowania, np. granty dla pracowników na ich własne projekty czy wsparcie logistyczne (np. pracownicy wykorzystują samochody służbowe w swojej działalności). Może też zorganizować szkolenia czy konsultacje z ekspertami zewnętrznymi, rozwijające wybrane kompetencje pracowników w działalności społecznej, czy zaoferować np. promocję tych działań – dodaje Katarzyna Kunert.

Dużym wsparciem dla tworzenia programów wolontariatu pracowniczego w firmach może być Karta Zasad Wolontariatu Pracowniczego opracowana przez Koalicję Liderzy Pro Bono we współpracy z ekspertami. Dokument zawiera zasady i korzyści wynikające z tej formy społecznego zaangażowania oraz prawa wolontariusza-pracownika i obowiązki pracodawcy.

Wiele wyzwań

Jak podkreśla Katarzyna Kunert z Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, najważniejszymi celami wolontariatu przyszłości jest przede wszystkim zmniejszenie sfery ubóstwa, przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu, wzmacnianie i integrowanie społeczności lokalnych oraz upowszechnianie zasad tolerancji i równości.

– Aby to osiągnąć, wolontariat powinien być tak zaplanowany, by dostarczał społeczeństwu wiedzę i kompetencje niezbędne do poprawy sytuacji, powinien wspierać zmiany o charakterze systemowym: w społeczności lokalnej, regionalnej, kraju czy świecie oraz wspierać współpracę różnych podmiotów na rzecz kompleksowego rozwiązywania problemów społecznych – dodaje.

Z badania wynika, że na drodze do stworzenia wolontariatu pracowniczego stoi szereg wyzwań. Tym najpoważniejszym jest wciąż marginalna wiedza na temat wolontariatu pracowniczego wśród pracodawców, pracowników, partnerów i w całym społeczeństwie.

Wybrane rekomendacje dotyczące działań służących rozwojowi wolontariatu pracowniczego:

- promowanie wolontariatu pracowniczego i upowszechnianie wiedzy na jego temat,

- wzmacnianie wolontariatu tam, gdzie jest już obecny, oraz doskonalenie skuteczności, użyteczności i jakości programów wolontariatu pracowniczego,

- tworzenie i upowszechnianie standardów działania wolontariatu pracowniczego,

-stworzenie oferty wolontariatu pracowniczego dla każdego pracodawcy, w tym dla małych i średnich firm, organizacji pozarządowych i instytucji samorządowych,

- szersze włączenie się partnerów społecznych w rozwój wolontariatu pracowniczego.

             Źródło: raport „Wolontariat pracowniczy przyszłości”