Stres przyspiesza starzenie. Ale da się to odwrócić

Stres może przyspieszyć starzenie się, ale regeneracja może je spowolnić - wynika z badań przeprowadzonych przez zespół amerykańskich naukowców pod kierunkiem Jamesa Patricka White’a z Duke University w Durham w Karolinie Północnej.

Publikacja: 27.06.2023 20:17

Stres może przyspieszyć starzenie

Stres może przyspieszyć starzenie

Foto: Adobe stock

Mierzenie poziomu biologicznego starzenia stało się precyzyjne dzięki technologii opartej na DNA. Naukowcy wykazali, że trauma lub stresujące wydarzenia życiowe mogą przyspieszyć tempo starzenia. Ale odkryli również, że po tych doświadczeniach można przywrócić starzenie się do poziomu wyjściowego.

To jedno z pierwszych badań, które dowodzi, że starzenie się nie musi przebiegać tylko w jednym kierunku, a efekty doświadczeń przeprowadzonych na myszach i ludziach wyglądają obiecująco.

Czytaj więcej

Google: w tym roku nikt nie szuka COVID-19. Ważniejsze są inne tematy dotyczące zdrowia

„Ludzie po prostu zakładali, że im jesteś starszy, tym bardziej posuwa się twój wiek biologiczny. I to prawda, ale okazało się, że możliwe są też wahnięcia w drugą stronę” – mówi dr James Patrick White, współautor badania i adiunkt na Duke University w Durham w Północnej Karolinie.

Wszyscy doświadczamy stresujących wydarzeń, ale ich wpływ na starzenie może być różny. White i jego współpracownicy odkryli, że takie wydarzenia, jak na przykład ciąża, złamanie kości szyjki kości udowej czy ciężki COVID-19 są wystarczająco traumatyczne lub stresujące, aby przyspieszyć starzenie. Natomiast na przykład planowa operacja nie przyspiesza starzenia się w krótkim okresie czasu.

Wniosek, że starzenie się nie jest jednokierunkowe, wywodzi się częściowo z eksperymentów przeprowadzonych na myszach. Chirurgiczne połączenie dwóch myszy – jednej młodej i jednej starej – tak, aby miały wspólne krążenie krwi, to znana od dziesięcioleci technika zwana parabiozą. "Nowością jest to, że pokazujemy przyspieszenie epigenetyczne. Młoda mysz starzeje się, stara mysz młodnieje. Kiedy oddzielamy myszy i usuwamy starą krew, u młodej myszy następuje odwrót tego, co przyspieszyło starzenie z powrotem do wieku chronologicznego” – mówi dr White.

Badania były możliwe dzięki postępowi w pomiarach metylacji DNA. Badacze mogą teraz przyglądać się poszczególnym miejscom DNA, w których w przewidywalny sposób zachodzi metylacja w czasie. Czułość tych nowych „zegarów metylacji DNA” wzrosła tak bardzo, że mogą one pokazywać zmiany biologicznego starzenia mierzone w dniach czy tygodniach.

Dr White i jego współpracownicy wykorzystali do badań próbki krwi pobrane od starszych wiekiem pacjentów wkrótce przed nagłą operacją stawu biodrowego, następnego ranka i od 4 do 7 dni przed rekonwalescencją. Odkryli znaczny wzrost biologicznych markerów wieku. „Co ciekawe, wzrost ten nastąpił w mniej niż 24 godziny, a wiek biologiczny powrócił do poziomu wyjściowego 4 do 7 dni po operacji” – zauważyli naukowcy. Odkryli jednocześnie, że u innych pacjentów oczekujących na planową operację jelita grubego nie było żadnych znaczących zmian w biologicznych markerach wieku.

Wniosek: proces starzenia się ludzi generalnie powraca do stanu wyjściowego po usunięciu czynnika stresogennego. Ale bywają też różnice między ludźmi: niektórzy całkowicie wracają do swojego poprzedniego biologicznego wieku, niektórzy tylko częściowo, a u jeszcze innych to nie następuje.

Gdy porównywano osoby, które wyzdrowiały z ciężkiego COVID-19, starzenie pojawiało się częściej u kobiet niż u mężczyzn. Przyczyna takiego stanu jest nieznana. Kolejną niewiadomą jest to, czy stres psychiczny i fizyczny w jednakowym stopniu przyczyniają się do przyspieszenia starzenia.

Wynik badania zostały opublikowane 21 kwietnia w czasopiśmie Cell Metabolism.

Mierzenie poziomu biologicznego starzenia stało się precyzyjne dzięki technologii opartej na DNA. Naukowcy wykazali, że trauma lub stresujące wydarzenia życiowe mogą przyspieszyć tempo starzenia. Ale odkryli również, że po tych doświadczeniach można przywrócić starzenie się do poziomu wyjściowego.

To jedno z pierwszych badań, które dowodzi, że starzenie się nie musi przebiegać tylko w jednym kierunku, a efekty doświadczeń przeprowadzonych na myszach i ludziach wyglądają obiecująco.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Diagnostyka i terapie
Chirurdzy stanęli do walki o etos swojego zawodu i o pacjentów
Diagnostyka i terapie
Są szanse na refundację nowoczesnych metod diagnostyki molekularnej w Polsce
Diagnostyka i terapie
Bez nowoczesnych badań nie pokonamy raka
Diagnostyka i terapie
Hipofosfatazja. Jest lek, nie ma refundacji. Rodzice piszą do Ministerstwa Zdrowia
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Materiał partnera
Jak lepiej zadbać o pacjentów z SM?