Administracji z biznesem ma być po drodze

W formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) obecnie w Polsce jest realizowanych (lub już zostało zrealizowanych) ponad 100 projektów o łącznej wartości ok. 5,5 mld zł, co jest wartością niewielką.

Średnia wartość umowy to 50 mln zł, ale zdecydowana większość przedsięwzięć to niewielkie projekty samorządowe (choć Poznań realizował wielki projekt spalarni śmieci o wartości ok. 1 mld zł).

– Zdecydowanie brakuje inwestycji rządowych mających istotne oddziaływanie na naszą gospodarkę: poza autostradowymi projektami koncesyjnymi doczekaliśmy się dotąd tylko jednego projektu rządowego – zauważa Witold Słowik, wiceminister rozwoju.

Niska skuteczność

Problemem jest także mały odsetek zawieranych umów w stosunku do ogłoszonych postępowań. Dotąd (od 2009 r.) samorządy rozpoczęły ok. 400 postępowań mających na celu wyłonienie partnera prywatnego. Ale tylko co piąte zakończyło się podpisaniem kontraktu. Pozostałe 80 proc. anulowano jeszcze przed rozstrzygnięciem lub początkowe negocjacje wskazały na znaczące rozbieżności co do oczekiwań obu stron.

Tak niski tzw. wskaźnik skuteczności może świadczyć o braku merytorycznego przygotowania strony administracyjnej. Jak wyliczają eksperci Centrum PPP, wskaźnik skuteczności podnosi się z roku na rok (w 2014 r. wynosił już 34 proc.), ale by mówić o sukcesie, należy go podnieść do co najmniej 50 proc.

Barierą w rozwoju PPP może być też niska świadomość korzyści, jakie przynosi współpraca z sektorem prywatnym. Wśród administracji publicznej panuje przekonanie, że dzięki PPP uda się na barki inwestora prywatnego przerzucić praktycznie bezkosztowo wykonywanie różnych zadań publicznych. To znaczy, że partner weźmie na siebie całe ryzyko realizacji, sfinansowania i ewentualnie organizacji danego przedsięwzięcia bez odpowiedniego wynagrodzenia.

– Istotą PPP jest odpowiedni podział zadań i ryzyka – wyjaśnia zaś minister Słowik. – W praktyce oznacza to, że każdy z partnerów wnosi do inwestycji swoją wiedzę i umiejętności. W efekcie może być ona zrealizowana sprawniej, bardziej racjonalnie i bez nadmiernego obciążania budżetów instytucji publicznych – podkreśla.

Mit czwartego P

Kolejną barierą rozwój PPP może być często wskazywane czwarte P (jak prokuratura) – symbolizujące wiszące nad współpracą podmiotów publicznych i przedsiębiorców widmo ryzyka interwencji ze strony organów nadzorujących prawidłowość wydatkowania środków publicznych. Inna sprawa, że czwarte P jest raczej mitem niż realnym zagrożeniem. Tworzy jednak negatywny klimat wokół PPP.

Ministerstwo Rozwoju chce te wszystkie bariery pousuwać. PPP jest bowiem w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju wskazane jako jeden ze sposobów na wzrost poziomu inwestycji publicznych. Potrzeby inwestycje są bowiem ogromne, a środki finansowe – ograniczone.

Według resortu rozwoju, PPP stwarza szansę na realizację istotnych projektów, m.in. w takich obszarach, jak infrastruktura, edukacja czy ochrona zdrowia. – Chcemy, żeby ta formuła była szerzej wykorzystywana w Polsce. Oczywiście tam, gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione – podaje ministerstwo.

Flagowa propozycja

W tym celu resort rozwoju realizuje szereg działań, które mają sytuację zmienić.

– Do sprawy podeszliśmy kompleksowo, dlatego naszą flagową propozycją, spinającą wszystkie pozostałe, jest rządowa polityka rozwoju PPP – deklaruje minister Słowik. –Taką politykę ma wiele krajów, np. Wielka Brytania, Kanada, Australia czy Irlandia. Finalizujemy prace nad tym dokumentem. Identyfikujemy w nim najważniejsze bariery dla partnerstwa i wskazujemy zestaw konkretnych działań na rzecz popularyzacji PPP – dodaje.

Drzwi już otwarte

Jednym z pierwszych efektów nowej polityki ma być trzyletni projekt szkoleniowy, z którym resort rozwoju chce ruszyć jeszcze w tym roku. Jego adresatem będą pracownicy administracji rządowej i samorządowej, w tym, co szczególnie istotne, instytucji kontrolujących projekty PPP.

– Wciąż staramy się przekonywać rynek do PPP i tworzyć dobry klimat do realizacji tego typu projektów – podkreśla Słowik.

– Pracujemy również nad wzorcowymi dokumentami, z których będzie można skorzystać przy realizacji projektów. Opracujemy standardy i wytyczne w zakresie przygotowania inwestycji, dokumentacji przetargowych i wzorów umów. Dzięki nim obie strony – publiczna i prywatna – nie będą musiały wyważać otwartych już drzwi – wylicza minister.

Hamulcem rozwoju PPP w Polsce jest również brak listy inwestycji, które administracja publiczna chciałaby realizować w tej formule. Taka lista ma powstać jeszcze w tym roku. Trafią na nią zweryfikowane przez resort rozwoju i wstępnie ocenione projekty (nie tylko samorządowe, także te na szczeblu centralnym).

Ma to być swego rodzaju oferta sektora publicznego dla przedsiębiorców. Dodatkowo, obecność przedsięwzięć na liście będzie sygnałem, że resort ocenia je pozytywnie i będzie pomagać w ich realizacji.