Popyt na surowce się nie kończy

Jak w perspektywie spowolnienia gospodarczego wyglądają perspektywy 2012 r. i lat kolejnych dla węgla energetycznego i koksowego, koksu, ale też stali?

Dariusz Lis: Jeszcze przez 10-15 lat powinien trwać boom surowcowy związany z industrializacją rynków wschodzących, ale wahania będą się zdarzać tak, jak np. teraz z powodu trudnej sytuacji w Unii Europejskiej. Teraz wysokie długi Grecji czy Włoch przekładają się na sytuację gospodarczą i negatywny sentyment, bo trudno podejmować decyzje o inwestowaniu, skoro niektórzy zadają sobie pytanie, co się stanie z euro i UE. Pamiętajmy jednak, że po kryzysowym 2009 r. kolejny rok był znacznie lepszy dla branży surowcowej. Teraz sytuacja nawet w samej strefie euro nie jest jednolita, bo inna np. w Niemczech, a inna w Hiszpanii, gdzie jest ok. 2 mln niesprzedanych mieszkań, których sprzedaż według analityków potrwa 5-6 lat. A to przecież przekłada się na rynek stali, a tym samym koksu i węgla koksowego, choć część stali jest produkowana ze złomu. Niektórzy producenci stali z południowej Europy starają się sprzedać swój produkt gdzie indziej, np. w Algierii, by jakkolwiek lokować produkt i cokolwiek zarobić.

Ale i tak wszyscy patrzą na Chiny...

Tak, bo tam wzrost gospodarczy o 8-9 proc. to pewna norma i rzeczywiście nie było na razie większych zmian. Ale przecież i tam rynek mieszkaniowy się przegrzewa, a w Chinach połowa gospodarki opiera się na inwestycjach w fabryki, mieszkania czy infrastrukturę. Jednak Chiny mimo wszystko będą mieć rekord produkcji stali surowej, w tym roku będzie to ok. 700 mln ton. Dla porównania cała UE wytwarza jej ok. 180-200 mln ton rocznie. W Chinach bowiem cały czas rośnie zużycie stali, miedzi, cynku, ołowiu czy aluminium – to ok. 30 - 40 proc. światowego zużycia. Dlatego to właśnie Chiny dyktują ceny surowców. Do początku XXI w. indeksy dla cen rud żelaza dyktowały negocjacje Japonii z Australią Brazylią. Teraz to negocjacje kontraktów Chin z producentami z tych krajów stanowią bazę do ustalenia ceny w Europie. Faktem jest, że w ostatnich tygodniach ceny węgla i rudy żelaza w Chinach zaczęły nieco spadać, w październiku zmalało tam też zużycie stali, dlatego wszyscy patrzą, co stanie się w listopadzie i grudniu, miesiącach tradycyjnie słabszych.

A kiedy rynek się odbije?

Jeśli uda się zahamować problemy UE lub przynajmniej przedstawić plan ich zahamowania, to możliwe, że recesji uda się uniknąć. Bo nawet mimo to w tym roku zużycie stali w UE będzie wyższe niż w 2010 r., więc jest szansa, że w I kw. 2012 r. mimo spadków cen w III i IV kw. tego roku rynek się odbije.

Ewentualne wahania cen surowców mogą wpłynąć znacząco na sytuację gospodarczą Polski?

Nie jesteśmy krajem stricte surowcowym. KGHM jest siódmym co do wielkości producentem miedzi na świecie i drugim producentem srebra, tak czy owak znajdzie swoje miejsce na rynku i o tę spółkę jestem spokojny. Jeśli chodzi o spółki węglowe, to są one głównie powiązane z krajową energetyką. Ale jeśli spadnie popyt na węgiel w Chinach, to może zajść reakcja łańcuchowa, bo Rosja nie będzie tam sprzedawać aż tyle węgla i będzie go chciała ulokować na naszym rynku, a to może wymusić spadek cen. Patrząc przez pryzmat spółek, to Jastrzębska Spółka Węglowa produkuje głównie węgiel koksowy i koks, dla hut oraz odlewni. Co prawda ArcelorMittal zamyka piec w Dąbrowie Górniczej, ale sytuacja odlewni w Europie, gdzie produkuje się m.in. części do samochodów nie jest jeszcze tak zła, choć sprzedaż aut w UE lekko spada, co może świadczyć o jakimś zachwianiu rynku.

Czy sygnały płynące właśnie z ArcelorMittal o wygaszaniu pieców w Europie, w tym pieca w Dąbrowie powinny niepokoić w dłuższej perspektywie, czy to sytuacja przejściowa jak np. w roku 2009?

W Polsce wydaje mi się to przejściowe, choć trzeba pamiętać, że wygaszenie takiego pieca to koszt 20-30 mln dolarów, więc nie robi się tego na tydzień i dwa. Inna sytuacja jest np. w Belgii, w Liege, gdzie wygaszenie pieca wydaje się trwałe. Według mnie piec w Dąbrowie zostanie włączony, gdy tylko poprawi się sytuacja ekonomiczna. Poza tym polska ma lepsze perspektywy wzrostu niż inne kraje, w których działa Mittal. Dobrze się jednak stało, że JSW szykując się do debiutu giełdowego zdywersyfikowała odbiorców i nie jest już w połowie, tylko w znacznie mniejszej części, uzależniona od dostaw dla jednej firmy.

Firmy surowcowe w Polsce są więc konkurencyjne na światowym rynku i są odpowiednio przygotowane na ewentualny kryzys?